Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium - Kortlopend ...

ook op aspecten van het verborgen curriculum. Aandacht voor het ongeschreven curriculum
nodigt in principe uit tot reflectie en bewustwording. Het is idealiter een vorm
van informeel leren voor alle participanten van de school als institutie, gericht op het
‘omdraaien’ van het verborgen curriculum en op het leren van de lessen van dit curriculum.
In en rondom de school zijn uiteenlopende participanten betrokken bij het gehele
schoolgebeuren en de school als organisatie. In dit onderzoek is gebruik gemaakt
van verschillende methodes om aspecten van het verborgen curriculum die van belang
zijn voor de onderzoeksvraag ‘in de grip te krijgen’. Naast documentenanalyses en observaties
is gebruik gemaakt van interviews en panelgesprekken gericht op de opvattingen
van verschillende soorten respondenten. Ook is onderzoek gedaan op verschillende
zelfstandige gymnasia met relatief veel en weinig migrantenleerlingen. Behalve
de schoolleiding en docenten zijn ook de gymnasium leerlingen zelf in het onderzoek
betrokken. De ervaringen van gymnasiumleerlingen met het verborgen curriculum zijn
op zichzelf weinig bestudeerd en zeker niet bestudeerd vanuit hun eigen aard of vanuit
de onderzoeksvraag naar de socialisatie van migrantenleerlingen. De ervaringen die
deze leerlingen in het alledaagse schoolgebeuren opdoen, zijn in het onderwijsonderzoek
tot op heden behoorlijk onzichtbaar gebleven. Dit is mede veroorzaakt doordat
relevante microsociologische en pedagogische onderzoeksaanzetten op dit gebied indertijd
op een dood spoor gezet zijn, door de theoretische annexatie van het verborgen
curriculum door radicale ideologische vakgenoten. Daarom is er nog relatief weinig
inzicht in de ervaringen van migrantenleerlingen met bijvoorbeeld schoolrituelen, het
klassenmanagement en met gemeenschappelijke activiteiten. Via een inhoudsanalyse
van een op de onderzoeksproblematiek deels toegespitste literaire roman is getracht
om in dit onderzoek nader inzicht te krijgen in de ervaring van een succesvolle gymnasium
leerling uit een migrantengezin op deze terreinen. Tevens is voortgebouwd op
theoretisch en empirisch voorinzicht op basis van kwantitatief en kwalitatief onderzoek
naar arbeiderskinderen c.q. migrantenleerlingen die een academische opleiding
hebben voltooid (Archer, 2006; Reay, Davies, David & Ball, 2001; Ball, Reay & David,
2002; Bourdieu, 1973; Bourdieu en Passeron, 1970; Brands, 1992; Hurst, 2012;
Matthys, 2010; Ryan & Sackrey, 1996).
In dit onderzoek richten wij ons uitgaande van de theorievorming over het verborgen
curriculum op een aantal (schoolspecifieke) bronnen die beschouwd kunnen worden
als elementen van het verborgen curriculum en die antwoord kunnen geven op de door
de aanvrager gestelde vraag aan de onderzoekers. Aan de orde komen de volgende
‘gangbare’ theoretische aspecten uit de theorie van het verborgen curriculum (maar
deze worden dan dus toegespitst op de vraagstelling van de aanvrager van dit onderzoek).
De geselecteerde theoretische verborgen curriculum aspecten betreffen:
28