Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium - Kortlopend ...

worden vaak op een bepaalde manier behandeld waardoor zij een negatief zelfbeeld
krijgen of versterken. Men heeft vaak minder vertrouwen in hen, zij krijgen minder
autonomie en ervaren zich meer afhankelijk en zo luidt de conclusie dan: zij zullen
zich daardoor eerder willen onderwerpen aan gezag gedurende hun verdere leven. De
tegenhanger van deze ‘redenering’ is dat dit proces bij leerlingen afkomstig uit de dominante
groepen in de samenleving juist anders verloopt: Deze leerlingen worden op
school behandeld op manieren die hun zelfachting (self esteem) verhogen, hun autonomie
en zelfstandigheid stimuleren en juist daardoor zullen zij waarschijnlijk meer
succesvol zijn.
In de bestudering van het verborgen curriculum zijn vanuit ‘a bird’s view’ naar ons
inzicht diverse benaderingen c.q. fasen te onderscheiden. Een relevant gedeeld kenmerk
van deze uiteenlopende benaderingen is dat zij refereren naar diverse kenmerken
van ‘schooling’ die onbedoeld, onbewust en dus onbevraagd en dus ‘taken for granted’
zijn. In een eerdere publicatie hebben Giroux en Penna (1983) met grove pennenstreken
een indeling gemaakt in drie stromingen in het verborgen curriculum perspectief.
Naast de structureel-functionalistische benadering van ‘schooling’ onderkennen zij een
fenomenologische benadering die gerelateerd is aan de ‘new sociology of education’
en een radicaalkritische neo-marxistische benadering. Skelton (1997) gaat uit van een
vierdeling en maakt een onderscheid in ‘functionalist, liberal, critical and postmodern
approaches’. Op basis van onze hiervoor genoemde theoretische en empirische analyse
van vroegere studies (Klaassen, 1992; 1996) geven wij de voorkeur aan een iets meer
gespecificeerde indeling:
1) De pedagogische benadering
2) De functionalistische benadering
3) De sociale ongelijkheid benadering
4) De sociale controle benadering
5) De schoolcultuur benadering
6) De ‘moral values education’ benadering
1. De pedagogische benadering
In de pedagogische discipline is het verborgen curriculum overwegend vanuit een macro-perspectief
bestudeerd door John Dewey aan het begin van de vorige eeuw. In zijn
meest bekende boek ‘Democracy and Education’ (1916; 1966) geeft hij verschillende
voorbeelden van de wegen waarlangs op een dikwijls onduidelijke, maar vanzelfsprekende
manier bepaalde eigenschappen aan leerlingen doorgegeven werden als nevenproduct
van het leerproces of als socialisatie-effect van het schoolse gebeuren. In een
22