Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium - Kortlopend ...

het gymnasium. Knap hè” (p.168). Vervolgens gaan alle tantes applaudisseren. Even
later volgt een gelukkig iets minder navrante ervaring: als cadeautje geeft Sandra aan
Renske een CD met de top honderd nummers van de popmuziek. Maar toen hoorde ze
een zusje aan de jarige vragen: “Van wie heb je die kermismuziek gekregen?”.
Wereldvreemde gymnasiasten
Op een aantal plaatsen komt in het boek naar voren dat Sandra haar medeleerlingen
soms toch wel een beetje wereldvreemd vond. Haar klasgenoten waren bijvoorbeeld
niet goed op de hoogte van voor haar duidelijke sociale verschijnselen en ervaringen
als armoede, inkomensverschillen, afhankelijk zijn van uitkeringen, leven in een andere
cultuur, et cetera. Daarover hadden haar klasgenoten thuis waarschijnlijk nooit iets
gehoord, zo constateerde Sandra. Op sommige momenten dacht ze dat haar klasgenoten
“dom en wereldvreemd waren en deden alsof ze alles wisten terwijl ze helemaal
niks wisten. Niks van de echte wereld, daarbuiten, buiten het schoolplein van het gym,
buiten het hockeyveld. Buiten de stukjes die ze lazen achterop de VPRO Gids. Ja ik
heb het ook over jullie, zou ze tegen haar vriendinnen willen zeggen. Jullie zijn wel lief
hoor, maar jullie weten ook geen ene moer” (p. 186).
In Sandra’s beleving is de bedoelde wereldvreemdheid nog breder van aard dan alleen
de verschillen in ‘cultureel kapitaal’, zoals duidelijk wordt wanneer bijvoorbeeld verschillen
in etniciteit naar voren komen: “Op het gymnasium weten ze niets van zwarte
mensen”. Veel klasgenoten wisten niets van de Ku Klux Klan en hun gewoonte om
zwarte mannen op te jagen en af te schieten”. Sandra snapte eigenlijk niet goed dat
haar medeleerlingen hierover thuis nooit iets gehoord hadden. Wellicht dat kenmerken
van het beschermde thuismilieu en de traditionele, ietwat naar binnen gerichte cultuur
van het zelfstandig gymnasium hierbij een rol spelen, zo lijkt zij te denken, zonder het
hardop te zeggen. Betekenisvol is de volgende opmerking van haar vriendin: “Ik kan
me gewoon niet voorstellen, dat er zulke mensen zijn. Jij wel?”. Het antwoord laat zich
raden: Sandra kon dat wel, maar ging er verder maar niet op in. In dit verband is ook
een ander aspect dat licht werpt op de etnisch-culturele verschillen en dilemma’s vermeldenswaard.
Sandra hoorde heel vaak van haar gymnasiumvriendinnen dat zij niet
bij kleur stilstonden en dat ze geen verschil zagen. Sandra geloofde hen oprecht en ervaarde
ook dat dit overeenkwam met het tolerante en sociale karakter van het zelfstandige
gymnasium waar zij zich in het algemeen veilig en geborgen voelde. Zij had ook
een andere ervaring. In de achterstandswijk waar zij woonde, waren er veel blanke
mensen die heel anders dachten over ‘zwarten en buitenlanders’. Die witte wijkbewoners
maakten zich druk over kleurverschillen en keken heel anders aan tegen ‘de buitenlanders’
dan haar gymnasiumvriendinnen. Sandra duidt deze blanke wijkbewoners
aan als ‘kortzichtige en volkse mensen’. Sandra ervaarde dit verschil in benadering en
93