Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium - Kortlopend ...

loopt om de straatcultuur binnen te halen, zoals ander taalgebruik, onbeschaafd gedrag,
stoer doen, niet nakomen van afspraken, ruwe omgangsvormen. Daarnaast zijn er ook
docenten die uitgaan van de stelling dat vanuit de gelijke kansengedachte ‘nieuwkomers
die de capaciteiten hebben van harte welkom zijn op deze school als ze zich maar
gedragen’ of anders geformuleerd: ‘als ze goed willen leren en als ze zich maar net zo
gedragen als de andere leerlingen’.
Hindernissen voor migrantenleerlingen
Over zijn ‘beeld’ van de hindernissen die migrantenleerlingen op het gymnasium kunnen
ervaren merkt de rector allereerst op dat hij geen goed zicht heeft op de factoren
die een rol kunnen spelen bij de eventuele moeite die immigrantenleerlingen hebben
om zich te identificeren met dit gymnasium. ‘De hiervoor besproken factoren kunnen
in principe reële barrières zijn’. De rector gaf een aansprekend voorbeeld, waarbij hij
kon putten uit zijn eigen verleden, opgegroeid in een eenvoudig ambtenarengezin met
zeker van huis uit geen elitaire culturele bagage. In de eerste les Duits die hij kreeg na
de tussentijdse overgang van het lyceum naar het gymnasium vroeg de leraar Duits aan
hem: ‘Ken jij Bertold Brecht?’ Het antwoord van leerling Hans was: ‘Nee, die ken ik
niet’. Waarop de leraar Duits reageerde: ‘Nee, ken je die niet? Wat doe je dan hier op
het gymnasium?’. Hoewel het hier een voorbeeld betreft van enige tientallen jaren geleden,
was de huidige rector van het CGU er niet zeker van dat dit type situaties zich
nu nooit meer voordoen: ‘Als je in Nederland een plek kunt vinden waar zoiets nog zou
kunnen voorkomen dan zal het wel op de gymnasia kunnen zijn’.
Het gepresenteerde fragment uit het onderzoek betreft wel een geregistreerd (historisch)
voorbeeld van hoe docenten - onbewust en onbedoeld - een (positieve of juist
negatieve) voorbeeldfunctie kunnen vervullen voor de leerling. De effecten daarvan
kunnen ook weer ambivalent zijn naar de leerervaringen van de ‘slachtoffers’ die door
dit soort - onbedoelde en onbewuste - opmerkingen afhaken of de ’survivors’ die juist
‘getriggerd’ worden door een docent die een dergelijk gedrag vertoont. Ook ‘deze
educatieve wegen’ zijn vaak ondoorgrondelijk, het kan op vele verschillende manieren
uitpakken.
Enkele conclusies
Uit het interview met de rector van het CGU wordt des te meer duidelijk dat een zeer
belangrijk element in het verborgen curriculum van de school de veronderstelde voorkennis
en het inzicht in en gevoel voor de (culturele) context van leerlingen is. Sommige
docenten zijn niet primair geneigd om immigrantenleerlingen of bijvoorbeeld
arbeiderskinderen die deze voorkennis of context ontberen voldoende extra ondersteu-
69