Nieuwe Nederlanders op het Gymnasium - Kortlopend ...

de docent(e) hanteert. De plaats van de docent(e) en de leerlingen in het lokaal geven
impliciete veronderstellingen over hoe onderwijsleerprocessen dienen plaats te vinden
en over de gezagsverhoudingen en mogelijkheden tot leerlingenparticipatie.
Tot zover dit overzicht van een aantal elementen van het verborgen curriculum die in
theorie en onderzoek de nodige aandacht hebben gekregen. Men zou verwachten dat
na het verminderen van de explosieve aandacht voor het verborgen curriculum door de
in beslagname van dit concept door de ‘critical pedagogy’ en de ‘neo-marxist sociology’
er bij een zekere opleving na enige decennia hele nieuwe begripsomschrijvingen
en definities zouden opduiken. Dat valt echter mee. Meer recente omschrijvingen van
het verborgen curriculum wijken niet sterk af van eerdere definities. Het verborgen
curriculum wordt nog steeds niet echt gezien als ‘a thing’ maar nog steeds in hoge mate
als een denkwijze, een zoekrichting, een onderzoeksinspanning die bepaalde vragen
stelt die gewoonlijk niet gesteld worden. Het verborgen curriculum wordt ook tegenwoordig
in het algemeen opgevat in de ‘traditionele betekenis’ van de ongeschreven
regels en gedragsverwachtingen die iedereen wel kent, maar die we nooit bewust en
bedoeld hebben ‘geleerd’. Gordon e.a. (2005) richten zich op de bronnen van het verborgen
curriculum en laten zien dat verschillende aspecten van ‘schooling’ ook in het
hoger onderwijs bijdragen aan het door hen veronderstelde succes van het verborgen
curriculum. Zij doelen dan op de ‘practices, procedures, rules, relationships, and structures’.
Ook Hamilton and Powell (2007) spreken over het verborgen curriculum als:
‘The unofficial rules, routines and structures of schools through which students learn
behaviours, values, beliefs and attitudes’. Michael Haralambos geeft in zijn boek ‘Sociology:
Themes and Perspectives’ (1991) de volgende erg gangbare definitie: ‘The
hidden curriculum consists of those things pupils learn through the experience of attending
school rather than the stated educational objectives of such institutions’. Roland
Meighan (‘A Sociology of Educating’, 1981) geeft de volgende omschrijving:
‘The hidden curriculum is taught by the school, not by any teacher...something is coming
across to the pupils which may never be spoken in the English lesson or prayed
about in assembly. They are picking-up an approach to living and an attitude to learning’.
Het begrip verborgen curriculum wordt in menige onderwijskundige discussie gebruikt.
Toch zou men kunnen stellen dat het een even aantrekkelijk als onduidelijk en
moeilijk af te bakenen begrip is. Dit ondanks het feit dat er veel ‘getheoretiseerd’
wordt over de ‘meaning of the hidden curriculum’. Om nader inzicht te krijgen in de
verschillende benaderingen van het verborgen curriculum is het wellicht nuttig een
onderscheid te maken in een macro-sociologische en een micro-sociologische benadering.
20