Botsing in de lucht, General Dynamics F-16, Comco...

-51-
NLR-CR-2002-353-A
Het kost ongeveer 0,4 seconde om een object dat gedetecteerd is in het perifere zichtveld te zien
met het centrale zicht. Er is tussen de 0,65 en 1,50 seconde nodig om een object te herkennen
als een vliegtuig en te bepalen dat er sprake is van een botsingskoers; als gemiddelde tijdsduur
wordt 1,0 seconde verondersteld. Wat betreft de tijd nodig voor het nemen van een besluit over
een reactie, schat deze referentie de benodigde tijd in de ordegrootte van een paar seconden. Tot
slot, is er nog zo’n 2,5 seconde nodig om de signalen van de hersenen naar de spieren te sturen,
voor spieractie en beweging van stuurorganen, en de uiteindelijke verandering van de vliegbaan.
Tot slot beschrijft een bron van recentere datum de tijd die nodig is om te reageren nadat het
andere vliegtuig is gedetecteerd (Ref. [5]). Hierin wordt beschreven dat het tussen de 0,3 en 0,5
seconde duurt om te reageren, waarbij de tijd die nodig is om het andere vliegtuig visueel te
detecteren en de tijd die nodig is voor de reactie van het vliegtuig op de stuurinput, niet
inbegrepen is (zie Tabel 5-5).
$FWLH
7LMGVGXXUVHF
Waarneming ander vliegtuig 0,02 – 0,05
Verwerking signalen in
hersenen, besluit manoeuvre
Besluit doorgegeven aan
spiercontrole centrum
0,10
0,05 – 0,15
Spieren worden aangestuurd 0,1 – 0,2
7RWDDO
±
7DEHOUHDFWLHWLMGHQYROJHQV5HI>@
Op basis van het bovenstaande worden ten aanzien van een tijdlijn de volgende conclusies
getrokken:
1. Het is noodzakelijk voorzichtigheid te betrachten bij het gebruik van theoretische waarden
met betrekking tot de mogelijkheid een object op afstand te kunnen zien, gelet op de vele
factoren die deze detectie kunnen beïnvloeden. Het is mogelijk dat de ULV pas
waarneembaar was tussen 3 en 8 seconden voor de botsing.
2. Er bestaat een grote diversiteit aan data met betrekking tot reactietijden van vliegers na
detectie. Het is belangrijk te beseffen dat er een groot verschil bestaat tussen reactietijden
gemeten onder laboratorium condities en in de werkelijke vliegcondities. De resultaten uit
Tabel 5-5 zijn waarden die typisch gevonden worden bij testen onder laboratorium
condities. In dat geval kunnen ze niet zonder meer toegepast worden op situaties in
werkelijke vluchtuitvoering.
3. Op basis van de gevonden literatuur kan men er vanuit gaan dat voor een bewuste
(weloverwogen) botsingsvermijding manoeuvre minstens 12 à 13 seconden nodig is.
Spontane uitwijkreacties kunnen mogelijk binnen 2 – 6 seconden uitgevoerd worden