Botsing in de lucht, General Dynamics F-16, Comco...

KORTE SAMENVATTING
Een formatie van twee tweepersoons F-16’s van de Luchtcomponent van de Belgische
Defensie, afkomstig van de vliegbasis Kleine Brogel, voerde een VFR-navigatie-oefenvlucht
uit in ongecontroleerd luchtruim in Nederland. De leider van de formatie kwam in de
omgeving van Sellingen (Groningen) in botsing met een micro light aeroplane (MLA),
afkomstig van het vliegveld Onstwedde-Stadskanaal. Beide inzittenden van de F-16 hebben
met behulp van de schietstoel het vliegtuig verlaten. De bestuurder van de F-16 en de
bestuurder van de MLA kwamen bij de botsing om het leven. De achterste inzittende van de
F-16 liep lichte verwondingen op. De beide vliegtuigen werden vernield. Uit het onderzoek
kwam naar voren dat het ongeval zeer waarschijnlijk beneden de minimum toegestane
vlieghoogte van 1.200 ft voor militaire straalvliegtuigen heeft plaatsgevonden; volgens
berekening van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium tussen 961 en 1.127 ft.
De belangrijkste oorzaken van dit ongeval zijn het falen van het see-and-avoid concept
tijdens vluchten onder zichtvliegvoorschriften 3 in ongecontroleerd luchtruim en het
onderschrijden van de minimum toegestane vlieghoogte door de F-16.
Op 22 december 1999 vond een vergelijkbare botsing plaats tussen een F-16 van de
Nederlandse Luchtmacht en een éénmotorig sportvliegtuig in de omgeving van Etten-Leur.
De oorzaak van dit ongeval was eveneens het falen van het see-and-avoid concept. Als
bijdragende factor werd destijds genoemd dat de vigerende regelgeving voor vluchten in
ongecontroleerd luchtruim geen garantie biedt om botsingen in de lucht tussen vliegtuigen
met hoge snelheden en ander vliegverkeer te voorkomen. Na het ongeval te Etten-Leur
hebben de betrokken ministeries (ministerie van Defensie en ministerie van Verkeer en
Waterstaat) onvoldoende maatregelen genomen een adequate separatie, in hoogte, tijd of
plaats te bewerkstelligen tussen snelvliegend militair- en het overige luchtverkeer in
ongecontroleerd luchtruim.
3 Vluchten onder zichtvliegvoorschriften zijn de zogenoemde VFR-vluchten.
15