Botsing in de lucht, General Dynamics F-16, Comco...

maximaal FL095 27 , in Frankrijk op FL115, in het Verenigd Koninkrijk op FL245 en in België
op 4.500 ft AMSL.
In ongecontroleerd luchtruim klasse G worden vluchten niet door een luchtverkeersdienst
gecontroleerd en bestaat er geen verplichting tot het onderhouden van radiocontact met de
luchtverkeersdienst. Bewust is veel overgelaten aan de gebruikers van dit luchtruim. Dit biedt
vliegers veel vrijheid, maar betekent ook dat een grotere verantwoordelijkheid op hen rust. In
dit deel van het luchtruim zorgt de verkeersleiding niet voor separatie tussen de vliegtuigen.
In ongecontroleerd luchtruim zijn de bestuurders van luchtvaartuigen zelf verantwoordelijk
voor de separatie met ander vliegverkeer. Deze verantwoordelijkheid wordt uitgeoefend op
basis van het houden van uitkijk en het zonodig nemen van uitwijkacties (see-and-avoid
concept, zie paragraaf 1.18.1). Hierbij moet worden aangetekend dat in klasse E luchtruim
eveneens ongecontroleerd VFR-luchtverkeer vliegt waarbij separatie uitsluitend door middel
van see-and-avoid wordt bewerkstelligd. Het gecontroleerde aspect van klasse E betreft
alleen IFR-luchtverkeer.
Vanwege de vele meldingen van bijna botsingen in klasse G en E luchtruim die in de loop
der jaren zijn verzameld, is op 20 oktober 1993 de Regeling SSR-transponder van kracht
geworden. Hierin staat onder andere vermeld dat elk civiel luchtvaartuig, uitgerust met een
transponder, tijdens (het deel van) een vlucht boven 1.500 ft uitgevoerd binnen Nederland
deze in werking moest stellen. Deze regeling is op 15 juni 2001 komen te vervallen door de
inwerkingtreding van de Regeling navigatie- en telecommunicatie-installaties. Hierin staat,
verkort weergegeven:
• Voor het uitvoeren van een VFR-vlucht binnen het Nederlands luchtruim moet een
luchtvaartuig zijn uitgerust met een transponder.
- Dit voorschrift geldt niet voor vluchten in ongecontroleerd luchtruim klasse G
boven land.
- Dit voorschrift was tot 1 januari 2003 niet van toepassing op ongemotoriseerde
luchtvaartuigen.
• Indien het vliegtuig is voorzien van een transponder dient deze door de gezagvoerder
gedurende de gehele vlucht te worden ingeschakeld op code 7000 met hoogte-uitlezing
(mode C). De verplichting geldt ongeacht of het luchtvaartuig zich in luchtruim bevindt
waar de transponder is voorgeschreven voor luchtverkeerleidingsdoeleinden.
Voor VFR-vluchten onder de 3.500 ft boven gemiddeld zeeniveau zijn geen vliegniveaus
(kruishoogtes) voorgeschreven. De bestuurders van vliegtuigen zijn in dit gedeelte van het
luchtruim vrij in de keuze van de hoogte waarop zij hun vlucht willen uitvoeren. Zij moeten
wel rekening houden met de wettelijk toegestane minimum vlieghoogte.
De F-16 formatie en de PH-3G8 vlogen beide in ongecontroleerd luchtruim klasse G.
In luchtruim klasse G gelden op of beneden 3.000 ft de volgende limieten:
• vliegzicht minimaal 1.500 meter;
• vrij van wolken en zicht op grond of water;
• snelheid maximaal 250 kt IAS.
Noot: Deze maximaal toegestane snelheid geldt niet indien bij ministeriële regeling andere
waarden zijn vastgesteld.
Uit de toelichting van het Luchtverkeersreglement blijkt dat in luchtruim waar geen separatie
tussen luchtvaartuigen door de luchtverkeersleiding wordt verzorgd, het see-and-avoid
principe moet kunnen werken. Daarom is een koppeling gemaakt tussen vliegzicht en
vliegsnelheid.
27 Flight level 95 (FL095) is de hoogteaanduiding in voeten ten opzichte van een standaard
referentievlak, gedeeld door 100.
44