Botsing in de lucht, General Dynamics F-16, Comco...

30. ‘Notice to airmen’ B3185/02 waarin wordt gemeld dat de transponder onder het
Schiphol naderingsverkeersgebied moet zijn uitgeschakeld, is tegenstrijdig met de
voorschriften van de Regeling navigatie- en telecommunicatie-installaties.
31. Niet is gebleken dat aan de inhoud van de ‘notice to airmen’ B3185/02 met betrekking
tot de uitzondering onder de Schiphol naderingsverkeersgebied geen transponder te
activeren, een wettelijk voorschrift ten grondslag ligt.
32. Voor wat betreft het gehele spectrum van voorgenomen of benodigde maatregelen in
ongecontroleerd luchtruim, in samenhang met alle soorten luchtvaartuigen, is de
transponderverplichting door het ministerie van Verkeer en Waterstaat mede onder
invloed van belangengroepen opgeschort.
33. Ondanks het feit dat botsingen (wereldwijd) tussen snel militair straalverkeer en
overig luchtverkeer (in relatieve zin) weinig voorkomen, vindt de Raad voor de
Transportveiligheid de samenvoeging van beide soorten luchtverkeer in hetzelfde
luchtruim op lage hoogte een onaanvaardbaar risico.
34. Buitenlandse onderzoeken van soortgelijke botsingen pleiten onder meer voor de
uitrusting van militaire jachtvliegtuigen met botsingwaarschuwingssystemen, hoge
intensiteit strobe lights en speciale verfschema’s.
3.2 Oorzaken
• Het falen van het see-and-avoid concept tijdens VFR-vluchten in luchtruim met de
classificatie “G” als gevolg van de hoge naderingssnelheid van de F-16 formatie.
• Het onderschrijden van de minimum toegestane vlieghoogte van 1.200 ft AMSL door
Tiger 11.
• De afwezigheid van een transponder in de PH-3G8.
• De PH-3G8 onderhield geen tweezijdig radiocontact met een luchtverkeersdienst.
Achterliggende oorzaak
De achterliggende oorzaak van het ongeval nabij Sellingen is dat na het ongeval te Etten-
Leur in 1999, ondanks de duidelijke aanbeveling van de Raad voor de Transportveiligheid in
2001, onvoldoende maatregelen zijn genomen door de betrokken ministeries, het ministerie
van Verkeer en Waterstaat en het ministerie van Defensie, teneinde een adequate separatie
in hoogte, tijd of plaats, tussen snelvliegend militair straalverkeer en het overige verkeer in
ongecontroleerd luchtruim te bewerkstelligen.
67