Botsing in de lucht, General Dynamics F-16, Comco...

Onderzoeksverantwoording
Het onderzoek is uitgevoerd door onderzoekers van de Raad voor de Transportveiligheid
(RvTV) in samenwerking met de Onderzoeksdienst voor Luchtvaartongevallen van de
Belgische Defensie (ODOV). Dit onderzoek vond plaats onder supervisie van de Kamer
Luchtvaart. De Raad heeft de eindverantwoordelijkheid voor het onderzoek en stelt de
aanbevelingen op.
Het ongeval werd op 24 april 2002 om 13.30 uur gemeld. Op de plaats van het ongeval werd
door de onderzoekers een onderzoek ingesteld. Dit onderzoek ter plaatse heeft vier dagen
geduurd. Op verzoek van de RvTV hebben medewerkers van het Nationaal Lucht- en
Ruimtevaartlaboratorium op de plaats van het ongeval onderzoek verricht ten behoeve van
de botsingsreconstructie. Op hetzelfde moment deden onderzoekers van de
Luchtcomponent van de Belgische Defensie en medewerkers van de Luchtvaartpolitie elk
een eigen onderzoek. Eén van de onderzoekers van de RvTV heeft zich gemeld bij het
beleidscentrum dat door de Burgemeester van de gemeente Vlagtwedde was ingesteld om
afspraken te maken met diverse betrokkenen waaronder de Burgemeester, Nederlandse- en
Belgische justitiële autoriteiten, lokale politiediensten en brandweer.
Na het onderzoek ter plaatse werden de wrakken van beide vliegtuigen overgebracht naar
de vliegbasis Woensdrecht, waar het onderzoek werd voortgezet. De vliegtuigen stonden
daar tevens ter beschikking van de onderzoekers van ODOV en de Luchtvaartpolitie.
Na overleg werd besloten dat het veiligheidsonderzoek gezamenlijk zou worden uitgevoerd
door onderzoekers van de RvTV en ODOV onder leiding van de RvTV. Het justitiële
onderzoek werd separaat uitgevoerd door de Luchtvaartpolitie.
Het onderzoek is uitgevoerd volgens de Europese- en ICAO Annex 13 richtlijnen 1 die gelden
voor luchtvaartonderzoeken. Getuigenverklaringen en overzichtstekeningen zijn verkregen
via de Luchtvaartpolitie. De onderzoekers van de RvTV en ODOV hebben interviews
afgenomen van medewerkers van IVW, divisie Luchtvaart, leden van de MLA vliegclub
Westerwolde, medewerkers van Eurocontrol, medewerkers van de Luchtcomponent van de
Belgische Defensie en medewerkers van de Nederlandse Luchtmacht. De militaire
luchtverkeersleiding Dutch Mil en de Luchtverkeersleiding Nederland hebben informatie
geleverd over de beschikbare radiocommunicatie en de beschikbare radargegevens. Het
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut en de meteorologische afdeling van de
vliegbasis Kleine Brogel te België hebben gegevens verstrekt met betrekking tot het weer.
Omdat op 22 december 1999 een soortgelijk ongeval nabij Etten-Leur in Nederland heeft
plaatsgevonden dat door de RvTV is onderzocht en waarvan een onderzoeksrapport
(nummer 1999142) is verschenen, is voor een groot deel gebruik gemaakt van dezelfde
bronnen met betrekking tot het ‘see-and-avoid’ concept. Dit was mogelijk omdat de inzichten
met betrekking tot dit concept niet zijn veranderd. Tevens is gebruik gemaakt van informatie
die door buitenlandse onderzoeksorganisaties over dit onderwerp is gepubliceerd.
Op basis van de verkregen informatie over feiten, factoren van het ongeval en de
achterliggende oorzaak heeft de Kamer Luchtvaart het concept onderzoeksrapport afgerond.
Het concept rapport is in september 2003 ter inzage verstuurd aan de betrokkenen: de
nabestaanden van de overleden piloten, de achterste piloot van de F-16, de Luchtcomponent
van de Belgische Defensie en de MLA-vereniging Westerwolde. Zij werden daarbij in de
gelegenheid gesteld commentaar te leveren op het concept rapport. Omdat in het onderzoek
1 Richtlijn 94/56/EG van de Raad van de Europese Unie van 21 november 1994 “houdende
vaststelling van de grondbeginselen voor het onderzoek van ongevallen en incidenten in de
burgerluchtvaart” en de International Standards and Recommended Practices van Annex 13 “Aircraft
Accident and Incident Investigation” van de International Civil Aviation Organization (ICAO).
1