Botsing in de lucht, General Dynamics F-16, Comco...

-66-
NLR-CR-2002-353-A
6HTXHQFHRIHYHQWV
De F-16, met de voorste vlieger als Pilot In Command, vliegt met een constante snelheid van
iets boven de 400 knopen, een constante koers van ongeveer 77 graden, en een hoogte van rond
de 1100 voet. De ULV vliegt in de buurt van Westerwolde op dezelfde hoogte, met onbekende
snelheid (50 tot 80 knopen), mogelijk ongeveer in noordwestelijke richting. De F-16-vlieger
neemt de ULV niet waar tot het te laat is, en de toestellen komen met elkaar in botsing. De ULV
desintegreert bij de botsing en stort in kleine delen neer nabij het botsingspunt. De vlieger komt
om. De F-16 heeft bij de botsing grote delen van de neussectie verloren en is niet meer
bestuurbaar; de voorste vlieger is dodelijk verwond door brokstukken. Tijdens of juist voor de
botsing is de ejection sequence gestart en beurtelings worden de achterste en de voorste vlieger
uit het toestel geschoten. Ongeveer een kilometer verder in noordoostelijke richting stort de F-
16 neer en vliegt in brand. De vliegers komen aan hun parachutes neer in de buurt van het wrak.
De achterste vlieger overleeft het ongeval met relatief lichte verwondingen.
)DFWRUHQ
Een aantal factoren heeft bijgedragen aan dit ongeval.
• Visuele waarneming vanuit de F-16. De snelheid van de FB-19 was ongeveer 430 knopen
(GS). Dit komt overeen met plm. 215 meter per seconde. De ULV had een snelheid van 50
tot 80 knopen, ongeveer 25 tot 40 meter per seconde. De ULV zal dus, ook als hij niet op
een botsingskoers lag, relatief stil gestaan hebben in het blikveld van de F-16 vlieger.
• Visuele waarneming vanuit de ULV. Door de interceptiekoers van de F-16 (van linksvoor)
bevond het toestel zich niet in het directe blikveld van de ULV-vlieger. Daardoor, door
gebrek aan waarnemingstijd als gevolg van de hoge naderingssnelheid, en doordat de F-16
geen relatieve beweging vertoonde in zijn blikveld heeft hij het toestel hoogstwaarschijnlijk
niet waargenomen.
• Apparatuur. Geen van beide toestellen had apparatuur aan boord specifiek bedoeld voor
collision avoidance. Ook de wel aanwezige transponder en de F-16 gevechtsradar had voor
dit doel geen nut. Effectief werd er dus door beide bestuurders op zicht gevlogen.
• Zichtbaarheid van de ULV. Door de minimale afmetingen en de lichte kleurstelling (wit met
rode accenten) in combinatie met het ontbreken van direct opvallend zonlicht was het
toestel ondanks het redelijk goede zicht moeilijk waarneembaar.
&RQFOXVLHV
$OJHPHHQ
1. De wrakstukken van de FB-19 zijn teruggevonden op de positie: 52° 57,13′ N, 7° 7,77 ′ E.
2. De wrakstukken van de PH-3G8 zijn teruggevonden op de positie: 52° 56,89′ N, 7° 7,12′ E.
3. De voor de baanreconstructie van de F-16 gebruikte dataset is als consistent en
vertrouwenwekkend aan te merken. De reconstructie kan beschouwd worden als een
betrouwbare weergave van de werkelijke gebeurtenissen.