VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
In navolging van TIMMERMANS, die eveneens de term ‘interdiction de communiquer’ verkoos
boven ‘mise au secret’ 20 , wordt in dit werkstuk dan ook een duidelijk onderscheid gemaakt
tussen het huidige verbod van vrij verkeer enerzijds en de opsecreetstelling uit de prille
levensjaren van de inquisitoriale procedure anderzijds 21 .
A. OPSECREETSTELLING
7. NOODZAKELIJK GEACHT CORRELAAT VAN DE INQUISITORIALE PROCEDURE – De
vooraanstaande Franse rechtsgeleerde Faustin HÉLIE laat weten dat de opsecreetstelling als
juridisch omkaderde onderzoeksdaad “est née avec la procédure inquisitoriale” 22 , in welk
opzicht zij beschouwd kan worden als een noodzakelijk geacht correlaat van “[le] système de
l’instruction secrète [de] la fin du moyen age” 23 . Als eerste wetgevende teksten die de
opsecreetstelling invoerden, worden in de rechtsleer 24 dan ook de vijftiende- en zestiendeeeuwse
ordonnanties aangeduid van de Franse vorsten Karel VII, Karel VIII en Frans I, die
alle bepaalden dat “quand aucuns prisonniers seront amenés pour cas criminel, le Geôlier
sera tenu de les mettre en prison fermée, de telle manière que nuls ne parlent à eux, et en ce
poinct les tenir tant qu’il y ait autre mandement de la Cour ou du Iuge qui l’aura fait
constituer prisonnier” 25 . Opvallend is dat hier als algemene regel duidelijk de onvrijheid
wordt vooropgesteld en de vrijheid van verkeer slechts als uitzondering blijkt te gelden,
terwijl in de huidige wetgeving precies het omgekeerde het geval is. Op enigszins overbodige
wijze, benadrukten de ordonnanties van Karel VIII en Frans I bovendien dat “le Geôlier ni ses
gens ne pourront demander ni prendre argent d’aucuns prisonniers, ni de leurs amis, pour les
faire parler à eux sur les carreaux, ni autre part” 26 , hetgeen het grote belang aantoont dat de
20 G. TIMMERMANS, Étude sur la détention préventive, Gent, Hoste, 1878, 120.
21 Infra nr. 9.
22 F. HÉLIE, Traité de l’instruction criminelle ou théorie du code d’instruction criminelle, II, Brussel, Bruylant,
1865, 441.
23 Loi du 20 avril 1874 relative à la détention préventive, Pasin. 1874, IX, nr. 92, 146.
24 F. HÉLIE, Traité de l’instruction criminelle ou théorie du code d’instruction criminelle, II, Brussel, Bruylant,
1865, 441.
25 Art. 32 ordonnance de Charles VII ième d’avril 1452, aangehaald door P. BORNIER, Conférences des
ordonnances de Louis XIV, Roy de France et de Navarre, II, Parijs, Les Associez choisis par ordre de Sa
Majesté pour l’impression de ses nouvelles Ordonnances, 1755, 153; chap. 13 art. 4 ordonnance de Charles
VIII ième de 1485, aangehaald door G. MICHEL DE LA ROCHEMAILLET, Les édicts et ordonnances des rois de
France, depuis Louis VI dit le Gros, jusques à présent, I, Parijs, Fontanon, 1611, 226; chap. 21 art. 3
ordonnance de François I er d’octobre 1535, aangehaald door G. MICHEL DE LA ROCHEMAILLET, Les édicts et
ordonnances des rois de France, depuis Louis VI dit le Gros, jusques à présent, I, Parijs, Fontanon, 1611,
322.
26 Chap. 11 art. 9 ordonnance de Charles VIII ième de 1485, aangehaald door G. MICHEL DE LA ROCHEMAILLET,
Les édicts et ordonnances des rois de France, depuis Louis VI dit le Gros, jusques à présent, I, Parijs,
Fontanon, 1611, 227; chap. 21 art. 6 ordonnance de François I er d’octobre 1535, aangehaald door G. MICHEL
DE LA ROCHEMAILLET, Les édicts et ordonnances des rois de France, depuis Louis VI dit le Gros, jusques à
présent, I, Parijs, Fontanon, 1611, 322.
5