VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
verbod van vrij verkeer 205 . Wanneer aan een van de twee specifieke voorwaarden in art. 50 lid
2 Ndl.Sv. voldaan is, lijkt een beperking van het vrije keuzerecht ons dan ook
mensenrechtelijk aanvaardbaar.
46. NAVOLGBAARHEID VAN HET NEDERLANDSE SYSTEEM – Toch rijst de vraag naar de
toegevoegde waarde van een dergelijke regeling. Het lijdt immers weliswaar geen twijfel dat
het in het Belgische recht nagenoeg volledig vrije verkeer tussen de verdachte en zijn
raadsman in bepaalde gevallen een zeker risico inhoudt voor het strafonderzoek, maar dat is
het geval voor nagenoeg alle rechten die men de verdachte gunt. De risico’s die de Belgische
regeling inhoudt, werden tijdens de parlementaire werkzaamheden van de WVH samengevat
in de volgende drie aandachtspunten. In de eerste plaats werd gewezen op mogelijke
“inbreuken op de deontologie die opzettelijk door een advocaat kunnen worden gepleegd” 206 ,
waartegen meteen de vraag kan worden opgeworpen of de bestaande tuchtrechtelijke en
strafrechtelijke bepalingen niet reeds een voldoende ontradend effect bieden 207 . In de tweede
plaats waarschuwde men voor eventuele onopzettelijke indiscreties, zoals de boekhouder die
“uit de vragen die de advocaat te goeder trouw had gesteld, [kon] afleiden welke maatregelen
[getroffen moesten] worden om het misdrijf te verbergen” 208 . Die problemen lijken ons echter
evenmin oplosbaar met het systeem van een toegevoegd raadsman, vermits in vele gevallen
de schade reeds geschied zal zijn en het risico voor het strafonderzoek derhalve niet meer
bestaat. Bovendien kan ook de toegevoegde raadsman zelf onopzettelijke indiscreties begaan.
Een derde en laatste argument, namelijk de opvatting dat “[h]et verbod van vrij verkeer […]
des te meer noodzakelijk [is] wanneer meerdere betichten dezelfde raadsman hebben”, lijkt
ons ten slotte moeilijk verzoenbaar met de opvatting van het EHRM dat “[t]here is nothing
extraordinary in a number of defence counsel collaborating with a view to co-ordinating their
defence strategy” 209 . Bovendien moet erop worden gewezen dat het systeem van de
‘toegevoegde raadsman’ in de Nederlandse rechtsleer als onbevredigend wordt ervaren en
bijvoorbeeld door MANNHEIMS wordt bestempeld als “[e]en voorbeeld van
machtsconcentratie [in hoofde van het Openbaar Ministerie] die eerder vandaag dan morgen
205 Supra nr. 38.
206 Ontwerp van wet betreffende de voorlopige hechtenis: verslag namens de commissie voor de justitie
uitgebracht door de heer ARTS, Parl.St. Senaat 1988-89, nr. 658-2, 75.
207 Infra nrs. 106-107.
208 Ontwerp van wet betreffende de voorlopige hechtenis: verslag namens de commissie voor de justitie
uitgebracht door de heer ARTS, Parl.St. Senaat 1988-89, nr. 658-2, 75-76.
209 EHRM 28 november 1991, S./Zwitserland, http://www.echr.coe.int, §49; infra nr. 114.
33