VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
contradictoir karakter van het onderzoek” 436 , een redenering die ons ook toepasbaar lijkt op
het verbod van vrij verkeer. Bovendien bevindt de rechter in kort geding zich op hetzelfde
rechtsprekend niveau als de onderzoeksrechter, zodat kan hij o.i., evenmin als de
raadkamer 437 , afbreuk kan doen aan het gezag van gewijsde van een beslissing van de
onderzoeksrechter, die immers niet alleen het verbod oplegt, maar ook de noodzaak van het
voortduren ervan, blijvend beoordeelt 438 . Terecht stelt de Belgische rechtspraak in kort geding
zich dan ook behoorlijk terughoudend op tegenover isolatiemaatregelen die door verdachten
worden aangevochten 439 . Zo verklaarde de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg te
Brussel zich in de zaak Paternostre onbevoegd om de isolatiemaatregel in casu te beoordelen,
overwegende dat “nous ne pouvons que souligner que certaines de ces mesures ont été
ordonnées par le juge d’instruction” 440 . Bijgevolg komen enkel feitelijke belemmeringen van
het vrij verkeer of isolatiemaatregelen die door de administratie, bijvoorbeeld om
veiligheidsredenen, werden opgelegd, in aanmerking voor een burgerrechtelijk kort geding.
100. NAAR EEN UITBREIDING VAN HET STRAFRECHTELIJK KORT GEDING? – Uit het voorgaande
kan worden besloten dat de verdachte enkel op een effectief rechtsmiddel kan hopen in geval
het verbod hem gedurende een onwettig lange periode zou worden opgelegd 441 of wanneer het
verbod zijn recht van verdediging zou schenden doordat het ook zijn raadsman zou treffen 442 .
De noodzakelijkheid voor het onderzoek blijkt echter uitsluitend te worden beoordeeld door
de onderzoeksrechter zelf. Samen met het bevel tot aanhouding, toont het verbod van vrij
verkeer dan ook een niet te onderschatten machtsconcentratie aan in hoofde van de
onderzoeksrechter, waarbij uiteraard bijzonder kritische vragen kunnen worden gesteld.
Minstens zou o.i. een contradictoir debat voorzien mogen worden voor de onderzoeksrechter
zelf waarin de verdachte de mogelijkheid zou genieten zijn argumenten contra het verbod
uiteen te zetten. Men zou echter nog een stap verder kunnen gaan door de verdachte daarnaast
ook een effectieve beroepsmogelijkheid te gunnen, bijvoorbeeld via een kortgedingprocedure
voor de voorzitter van de kamer van inbeschuldigingstelling. Aangezien de dubbele aanleg
noch een algemeen rechtsbeginsel is, noch een mensenrecht van de verdachte 443 , bestaat er
436 R. VERSTRAETEN, Handboek strafvordering, Antwerpen, Maklu, 2007, 402.
437 G. TIMMERMANS, Étude sur la détention préventive, Gent, Hoste, 1878, 139; F. HÉLIE, Traité de l’instruction
criminelle ou théorie du code d’instruction criminelle, II, Brussel, Bruylant, 1865, 443; infra nr. 150.
438 Supra nr. 91.
439 KG Brussel 10 januari 1991, Journ.Proc. 1991, 27; KG Brussel 14 mei 1986, JT 1987, 724; G. SMAERS,
Gedetineerden en mensenrechten in Ius Commune, Antwerpen, Maklu, 1994, 207-208.
440 KG Brussel 14 mei 1986, JT 1987, (724) 725.
441 Supra nr. 96.
442 Supra nr. 98.
443 R. DECLERCQ, “Voorlopige hechtenis en rechtsmiddelen”, RW 1991-92, afl. 4, (105) 105.
69