VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
72. LIMITATIEVE LIJST VAN MISDRIJVEN? – Tijdens de parlementaire werkzaamheden van de
WVH liet de minister weten dat het “het zeer moeilijk [is] gebleken de misdrijven te
omschrijven of op te sommen die aanleiding zouden kunnen geven tot de maatregel” 331 .
Anderzijds was de Regering wel van oordeel dat normalerwijze enkel beroep mag worden
gedaan op het verbod van vrij verkeer “[in] de gevallen van de ‘georganiseerde misdaad’, een
begrip waarvoor thans nog geen wettelijke definitie bestaat” 332 . Hierbij kan men zich o.i. de
vraag stellen of die laatste overweging de wetgever wel verhindert dat begrip alsnog in de
wetgeving op te nemen en het oordeel of werkelijk sprake is van ‘georganiseerde misdaad’,
over te laten aan de onderzoeksrechter, die immers nu reeds een zeer ruime
beoordelingsvrijheid geniet. Een andere mogelijkheid ligt o.i. in een verwijzing naar art. 90ter
Sv., dat de misdrijven opsomt die in aanmerking komen voor het afluisteren, kennisnemen en
opnemen van privé- en telecommunicatie. Het verbod van vrij verkeer lijkt ons immers in
belangrijke mate op dezelfde overwegingen te steunen als de tapmaatregel van art. 90ter Sv.:
beide maatregelen vormen een inbreuk op de communicatie van de verdachte met een derde
persoon, die in beide gevallen duidelijk wordt gewantrouwd. De lijst van art. 90ter Sv. is
bovendien, aldus de wetgever zelf, “beperkt […] tot vormen van zware criminaliteit, die met
name algemeen worden aangeduid als terrorisme, groot banditisme of georganiseerde
misdaad” 333 , zodat zij o.i. een heel concrete invulling biedt van het begrip ‘georganiseerde
misdaad’, waartoe de Regering het verbod van vrij verkeer destijds wilde beperken. In
rechtsvergelijkend perspectief zou een dergelijke wetswijziging overigens geen origineel
concept zijn, gelet op het onderscheid dat ook in het Engelse recht gemaakt wordt tussen
terrorismegerelateerde en andere misdrijven 334 .
73. MINIMUMSTRAFDREMPEL? – Een andere mogelijkheid om het materiële
toepassingsgebied van het verbod van vrij verkeer in te perken, bestaat in het opleggen van
een strafdrempel, die uiteraard hoe dan ook hoger zou moeten liggen dan de drempel van één
jaar vrijheidsstraf in art. 16 §1 WVH. Gelet op haar hoge graad van abstractie, lijkt deze piste
ons evenwel minder verdedigbaar. Ter illustratie kan worden verwezen naar de retorische
vraag van procureur-generaal KRINGS of “het vermoeden van onschuld soms minder groot [is]
331 Ontwerp van wet betreffende de voorlopige hechtenis: verslag namens de commissie voor de justitie
uitgebracht door de heer ARTS, Parl.St. Senaat 1988-89, nr. 658-2, 75.
332 Ontwerp van wet betreffende de voorlopige hechtenis, Parl.St. Senaat 1988-89, nr. 658-1, 10.
333 Wetsontwerp ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer tegen het afluisteren, kennisnemen en
opnemen van privécommunicatie en telecommunicatie: verslag namens de commissie voor de justitie
uitgebracht door de heer BEAUFAYS, Parl.St. Kamer 1993-94, nr. 1450/3, 4.
334 Supra nrs. 43 en 66.
52