VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
dergelijke briefwisseling zelfs niet onderworpen aan de gebruikelijke veiligheidscontrole door
de gevangenisdirecteur, maar moet “[t]eneinde de vrije briefwisseling te verzekeren [wel] de
hoedanigheid en het beroepsadres van de advocaat en de identiteit van de gedetineerde op de
briefomslag [worden] vermeld”. Toch is een beperkt veiligheidstoezicht niet geheel
uitgesloten, daar art. 66 §2 WIRP daaraan toevoegt dat “[i]ndien de directeur ernstige
gronden heeft om aan te nemen dat de briefwisseling tussen de advocaat en de gedetineerde
geen betrekking heeft op rechtshulpverlening, […] hij de ter verzending aangeboden of
toegezonden brieven aan de controle [kan] onderwerpen van de Stafhouder van de Orde van
advocaten van het gerechtelijk arrondissement waar de gevangenis gelegen is”. Die bepaling
lijkt ons een codificatie van de reeds bestaande praktijk die reeds geruime tijd door het Hof
van Cassatie en door de ECRM werd aanvaard 511 . Wegens gebrek aan een wettelijke basis
hiervoor, werd die praktijk evenwel terecht bekritiseerd in de rechtsleer 512 . Het
legaliteitsbeginsel neergelegd in art. 8.2 EVRM, maar vooral dat van art. 22 Gw., dat immers
een wet in formele zin vereist, noopt o.i. inderdaad tot een spoedige inwerkingtreding van art.
66 §2 WIRP, die onlangs werd vastgesteld op 1 september 2011 513 .
120. VRIJE TELEFONISCHE CONTACTEN – Ingevolge het toekomstige art. 68 §1 WIRP, heeft de
gedetineerde het recht “om op zijn kosten dagelijks te telefoneren met zijn advocaat […]
[b]ehoudens de door of krachtens de wet bepaalde uitzonderingen”. Bovendien bepaalt art. 68
§2 WIRP dat een ontzegging van het recht om te telefoneren in beginsel “niet van toepassing
[is] op telefoongesprekken van de gedetineerde met zijn advocaat”, maar dat zij “er echter op
toepasselijk [kan] worden gemaakt na gunstig advies van de [S]tafhouder”. Die ontzegging
is, aldus art. 64 §3 WIRP, evenwel enkel mogelijk “wanneer er geïndividualiseerde
aanwijzingen bestaan dat het telefonisch gesprek de handhaving van de orde of de veiligheid
kan bedreigen”, zodat het wederom om een veiligheidsmaatregel gaat en niet om een
onderzoekshandeling. Toch lijkt ook de onderzoeksmaatregel van beperking van vrij verkeer
ons in dezen een zekere invloed uit te oefenen. De regel dat de verdachte onder verbod van
vrij verkeer niet persoonlijk telefonisch contact mag opnemen met zijn raadsman 514 , lijkt ons
511 ECRM 14 oktober 1980, Vanderlinden/België, DR, afl. 23, 127 en JT 1981, 475; Cass. 12 mei 1977,
Arr.Cass. 1977, 936, RW 1977-78, 827 en JT 1977, 708.
512 Y. VAN DEN BERGE, Uitvoering van vrijheidsstraffen en rechtspositie van gedetineerden in Bibliotheek
strafrecht Larcier, Brussel, Larcier, 2006, 81; G. SMAERS, Gedetineerden en mensenrechten in Ius
Commune, Antwerpen, Maklu, 1994, 258-259.
513 Art. 31 KB 8 april 2011 tot bepaling van de datum van inwerkingtreding en uitvoering van verscheidene
bepalingen van de titels III en V van de basiswet van 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de
rechtspositie van de gedetineerden, BS 21 april 2011, 24716.
514 Omz. Bestuur van Strafinrichtingen, nr. 1561/VII van 21 december 1990 betreffende beklaagden onder het
verbod van vrij verkeer: telefoon, Code pénitentiaire 1990, afl. 3, 175; supra nr. 41.
80