VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
enkel onder toezicht had kunnen spreken 470 , hetgeen door de ECRM als ‘zonder meer
excessief’ werd beschouwd 471 . Ten gevolge van een minnelijke schikking heeft het EHRM
zich in die zaak echter niet meer kunnen uitspreken 472 . In meer recente rechtspraak lijkt het
EHRM zich ten opzichte van verregaande beperkingen van vrij verkeer tussen de verdachte en
zijn raadsman, echter enigszins strenger op te stellen dan de vroegere ECRM.
114. RECHT OP ‘VRIJ’ BEZOEK (ART. 6 EVRM) – Wat betreft het recht van de verdachte op
bezoek van zijn raadsman, kan in de eerste plaats worden verwezen naar de zaak Öcalan t.
Turkije, waarin de raadsman slechts tweemaal per week een bezoek van één uur werd
toegestaan, hetgeen door het EHRM werd aangestipt als “one of the factors that made the
preparation of his defence difficult” 473 . Aldus blijkt het EHRM van oordeel dat het in het licht
van art. 6.3.b EVRM “een verplichting van een lidstaat is om voldoende bezoekfaciliteiten
mogelijk te maken” 474 . Een beperking van vrij verkeer lijkt ons ten aanzien van de raadsman
derhalve – zelfs al zou de verdachte het recht op schriftelijke communicatie met zijn
raadsman volledig behouden 475 – bezwaarlijk nog te kunnen bestaan in een langdurig
bezoekverbod, tenzij gedurende die periode, zoals in het Nederlandse recht, een
plaatsvervangend raadsman zou optreden 476 . Daarnaast stelt het EHRM ook eisen met
betrekking tot de wijze waarop het advocatenbezoek moet kunnen verlopen. Anders dan het
Amerikaans mensenrechtenverdrag 477 , waarborgt het EVRM weliswaar niet uitdrukkelijk het
recht op ‘ongehinderd’ advocatenbezoek 478 , maar, zoals hierboven reeds vermeld 479 , werd een
dergelijk recht wel reeds door de ECRM afgeleid uit art. 6 EVRM 480 . In zijn arrest Campbell
& Fell t. Verenigd Koninkrijk erkende ten slotte ook het EHRM op grond van art. 6.1 EVRM
470 M. MELCHIOR, “Le procès équitable dans la jurisprudence de la Cour et de la Commission européennes des
droits de l’homme” in Les droits de la défense en matière pénale, Luik, Jeune barreau, 1985, (239) 260.
471 ECRM 12 juli 1984, Can/Oostenrijk, Publ.Eur.Court H.R., A, nr. 96, §55; G. MOLS, J. SERRARENS en T.
SPRONKEN, “Een Europese schets van het vrij verkeer tussen gedetineerde en raadsman” in G. MOLS (ed.),
Schaduwen vooruit: rechtsgeleerde opstellen over het voorbereidend onderzoek in strafzaken, Arnhem,
Gouda Quint, 1992, (79) 118.
472 EHRM 30 september 1985, Can/Oostenrijk, http://www.echr.coe.int, §14-18.
473 EHRM 12 maart 2003, Öcalan/Turkije, http://www.echr.coe.int, §137.
474 T. SPRONKEN, “Vrij verkeer” in T. PRAKKEN en T. SPRONKEN (eds.), Handboek verdediging, Deventer,
Kluwer, 2009, (29) 81.
475 Supra nr. 113.
476 Supra nrs. 44-46.
477 Art. 8.2.d American Convention on Human Rights, ondertekend te San José op 22 november 1969,
http://www.cidh.org/Basicos/English/Basic3.American%20Convention.htm; T. SPRONKEN, “Vrij verkeer” in
T. PRAKKEN en T. SPRONKEN (eds.), Handboek verdediging, Deventer, Kluwer, 2009, (29) 69.
478 EHRM 28 november 1991, S./Zwitserland, http://www.echr.coe.int, §48.
479 Supra nr. 34.
480 ECRM 10 november 1983, Kröcher & Möller/Zwitserland, DR, afl. 26, (24) 52-53; ECRM 12 juli 1979,
Schertenleib/Zwitserland, DR, afl. 17, (180) 226; ECRM 12 juli 1978, Bonzi/Zwitserland, DR, afl. 12, (185)
190.
75