VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
lijkt die berisping ons inderdaad niet geheel ongegrond. Zo worden in het ressort Gent per jaar
gemiddeld 198 beschikkingen tot weigering van vrij verkeer uitgesproken, hetgeen meer is
dan het jaarlijkse gemiddelde van de ressorten Brussel, Bergen en Luik tezamen. Bovendien
beantwoordt aan wel 10,59% van de Gentse aanhoudingsmandaten, ook een verbod van vrij
verkeer, terwijl dat aandeel in de andere ressorten gevoelig lager ligt.
1. Inhoud van de maatregel
26. VRIJHEIDSBENEMENDE ONDERZOEKSMAATREGEL – Overeenkomstig art. 20 §2 WVH kan
het verbod van vrij verkeer enkel worden opgelegd “[w]anneer zulks voor het onderzoek
noodzakelijk is”. Meer nog dan de voorlopige hechtenis zelf, moet het verbod van vrij
verkeer, evenals de vroegere opsecreetstelling 93 , dan ook beschouwd worden als een
onderzoekshandeling 94 en niet als straf 95 , noch als veiligheidsmaatregel. Als
‘vrijheidsbenemende maatregel’ in de zin van art. 2, 3° WIRP, valt het verbod van vrij
verkeer bovendien onder het toepassingsgebied van de WIRP, zodat de uitvoering ervan o.i.
onderworpen is aan de relevante bepalingen ervan 96 . In die zin merkt ook MENNES op dat art.
10 WIRP veronderstelt dat “elke schijn moet worden vermeden dat [de] vrijheidsbeneming
het karakter van een straf heeft” 97 . Zulks heeft ook tot gevolg dat de uitvoeringsbepalingen
van het algemeen reglement van de strafinrichtingen (hierna: ‘ARS’) die betrekking hebben
op het verbod van vrij verkeer 98 , moeten worden geïnterpreteerd in overeenstemming met de
WIRP en dat latere wijzigingen aan dat reglement er geen afbreuk aan kunnen doen.
27. ZUIVER COMMUNICATIEVERBOD – Inhoudelijk beperkt het verbod van vrij verkeer zich
tot een zuiver communicatieverbod. De verdachte wordt immers slechts één zaak ontnomen,
namelijk “la communication avec les personnes du dehors” 99 en met medegedetineerden 100 .
Een belangrijk gevolg daarvan is dat de zogenaamde ‘strafcel’ o.i. niet kan worden gehanteerd
93 Supra nr. 8.
94 F. HÉLIE, Traité de l’instruction criminelle ou théorie du code d’instruction criminelle, II, Brussel, Bruylant,
1865, 442.
95 G. TIMMERMANS, Étude sur la détention préventive, Gent, Hoste, 1878, 125; Novelles, Droit pénal, 453, nr.
130; RPDB, v° Détention préventive, 715, nr. 117; Pand.b., v° Détention préventive, 754, nr. 234.
96 Art. 5, 6 en 10-13 basiswet 12 januari 2005 betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de
gedetineerden, BS 1 februari 2005, 2815.
97 I. MENNES, “Art. 20 WVH” in M. DE BUSSCHER, J. MEESE, D. VAN DER KELEN en J. VERBIST (eds.),
Strafprocesrecht in Wet en duiding, Brussel, Larcier, 2010, (552) 553.
98 Art. 17-18, 24 §2, 30-31 en 92 KB 21 mei 1965 houdende algemeen reglement van de strafinrichtingen, BS 25
mei 1965.
99 Loi du 20 avril 1874 relative à la détention préventive: extrait du rapport sur l’avant-projet de la commission
de révision, Pasin. 1874, IX, nr. 92, 154; G. TIMMERMANS, Étude sur la détention préventive, Gent, Hoste,
1878, 120.
100 Infra nr. 56 et seq.
17