VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
98. REMEDIËRING DOOR DE ONDERZOEKSGERECHTEN? – Onder het vroegere regime van art. 3
lid 2 WVH 1874 werd in de rechtsleer wel eens verdedigd dat de onderzoeksgerechten de
verdere aanhouding van de verdachte zouden kunnen weigeren “wanneer het verbod van vrij
verkeer onwettig was […] en voor zover daardoor de rechten van de verdediging zijn
geschonden” 427 . Nu het verbod echter volledig werd opgeheven ten aanzien van de raadsman,
“zal het […] bijzonder moeilijk worden te bewijzen dat de rechten van verdediging
geschonden zijn” 428 . Bovendien werd reeds onder het oude regime van art. 3 lid 2 WVH 1874
geoordeeld dat de verdachte weliswaar “in de onmogelijkheid werd gesteld contact te hebben
met zijn raadsman, vooraleer over de bevestiging van het bevel tot aanhouding was beslist”
en dat “zulks een schending uitmaakt van [zijn] rechten van de verdediging”, maar dat er
niettemin “[voldoende] gronden bestaan om het bevel tot aanhouding te bevestigen” 429 .
Daarmee wordt evenwel wederom duidelijk dat de verdachte wel beschikt over een effectief
‘rechtsmiddel’ tegen een verbod opgelegd ten aanzien van zijn raadsman, in welk geval de
onderzoeksgerechten – zeker in het licht van de vigerende Salduz-rechtspraak 430 – een
schending zullen kunnen vaststellen van zijn recht van verdediging.
99. BURGERRECHTELIJK KORT GEDING? – Gelet op het gebrek aan een effectieve
beroepsmogelijkheid 431 , kan de vraag worden gesteld of de verdachte op basis van art. 584
Ger.W. geen burgerrechtelijk kort geding zou kunnen inspannen tegen het voortduren van een
verbod van vrij verkeer, in welk geval de procedure immers veel sneller zou verlopen. Meer
nog dan een klassiek hoger beroep 432 , moet een dergelijk kort geding o.i. echter worden
afgewezen in het licht van het niet-contradictoir karakter van het onderzoek. Opnieuw kan
hier de parallel worden getrokken met de discussie die noopte tot de invoering van het
strafrechtelijk kort geding in 1998 433 . Vóór 1998 hadden bepaalde voorzitters zich namelijk
bevoegd verklaard om in kort geding te oordelen over een beslagmaatregel getroffen tijdens
het strafrechtelijk onderzoek 434 . Die opvatting werd door het Hof van Cassatie 435 evenwel
terecht afgewezen “op grond van art. 2 Ger.W. in combinatie het beginsel van het niet-
427 E. BOUTMANS, Voorlopige hechtenis in Recht en praktijk, Antwerpen, Kluwer, 1985, 72.
428 M. BOCKSTAELE, G. BOURDOUX, S. CRIEL, E. DE FORMANOIR, T. DE MEESTER, S. DE MOOR, L. DENYS, T.
DESCHEPPER, C. DE VALKENEER, G. VANDER ZWALMEN en A. WINANTS, De voorlopige hechtenis in Reeks
strafrecht & strafvordering, Diegem, Kluwer, 2000, 152.
429 KI Gent 5 maart 1990, TGR 1990, (66) 67.
430 Supra nrs. 36-39.
431 Supra nrs. 95-98.
432 Supra nr. 95.
433 Supra nr. 95.
434 R. VERSTRAETEN, Handboek strafvordering, Antwerpen, Maklu, 2007, 402.
435 Cass. 27 juni 1986, RW 1986-87, 1682 en Arr.Cass. 1985-86, 1477.
68