VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
“could have requested a relaxation of his isolation where his counsel’s visits were
concerned” 135 . Zo ook genoot de verdachte in de zaak Schertenleib t. Zwitserland, gedurende
zijn ‘eenzame opsluiting’ van zes maanden, de mogelijkheid “to confer virtually every day
without witnesses with his wife, who is also his counsel” 136 . Ten slotte behielden ook de
verdachten in de zaak Kröcher & Möller t. Zwitserland de mogelijkheid “to talk to their
lawyers twice a week […] for periods of one hour” en konden zij te allen tijde schriftelijk met
hun advocaten corresponderen “under the judge’s supervision” 137 . Uit de rechtspraak van de
ECRM kan o.i. dan ook niet worden besloten dat art. 6.3.b EVRM een volledig verbod van
vrij verkeer ten aanzien van de raadsman, zou toelaten, doch hoogstens een – weliswaar zeer
verregaande – beperking ervan.
36. RECHT OP TOEGANG TOT EEN ADVOCAAT (ART. 6.3.C EVRM) – In tegenstelling tot een
loutere beperking van vrij verkeer, houdt een absoluut verbod ervan per definitie een algeheel
contactverbod in, zodat het ons, ten aanzien van de raadsman van de verdachte, niet alleen op
gespannen voet lijkt te staan met het in art. 6.3.b EVRM vervatte recht op voldoende tijd en
faciliteiten voor een adequate verdediging 138 , maar ook met het veel fundamentelere recht in
art. 6.3.c EVRM op juridische bijstand an sich. Zulks werd overigens met zoveel woorden
bevestigd in het arrest Campbell & Fell t. Verenigd Koninkrijk waarin het EHRM overwoog
dat “a lawyer could scarcely ‘assist’ his client – in terms of sub-paragraph (c) (art. 6-3-c) –
unless there had been some previous consultation between them” 139 . De mensenrechtelijke
aanvaardbaarheid van het verbod van vrij verkeer ten aanzien van de raadsman, moet o.i. dan
ook in de eerste plaats worden beoordeeld in het licht van het recht op ‘toegang tot een
advocaat’, waaromtrent het EHRM zich in meer recente rechtspraak heel wat strenger toont.
Zo stelde het veelbesproken arrest Salduz t. Turkije dat art. 6 EVRM “requires that, as a rule,
access to a lawyer should be provided as from the first interrogation of a suspect by the
police” 140 , waaruit in de Belgische rechtsleer 141 en rechtspraak 142 overwegend wordt afgeleid
135 ECRM 12 juli 1978, Bonzi/Zwitserland, DR, afl.12, (185) 190.
136 ECRM 12 juli 1979, Schertenleib/Zwitserland, DR, afl. 17, (180) 226.
137 ECRM 10 november 1983, Kröcher & Möller/Zwitserland, DR, afl. 26, (24) 53-54.
138 COMMISSIE HERIJKING WETBOEK VAN STRAFVORDERING (VOORZITTER C. MOONS), Herziening van het
gerechtelijk vooronderzoek: een rapport van de Commissie herijking Wetboek van Strafvordering, Arnhem,
Gouda Quint, 1990, 126.
139 EHRM 3 mei 1983, Campbell & Fell/Verenigd Koninkrijk, http://www.echr.coe.int, §99.
140 EHRM 27 november 2008, Salduz/Turkije, http://www.echr.coe.int, §55.
141 P. VANWALLEGHEM, “Cassatie verbreekt veroordeling na bekentenis zonder aanwezigheid advocaat”,
Juristenkrant 2011, afl. 221, (2) 2; M. BEERNAERT, “Salduz et le droit à l’assistance d’un avocat dès les
premiers interrogatoires de police”, RDPC 2009, (971) 985.
23