VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
4. Toepassingsvoorwaarden
80. OVERZICHT – Qua toepassingsvoorwaarden kan een onderscheid worden gemaakt tussen
de materiële en de formele voorwaarden die vervuld moeten zijn opdat een verbod van vrij
verkeer van kracht zou kunnen worden.
a. Materiële voorwaarden
81. NOODZAKELIJKHEID VOOR HET ONDERZOEK – Naast de voor de hand liggende vereiste dat
de verdachte zich reeds in voorlopige hechtenis bevindt 364 , bestaat de enige materiële
voorwaarde die in art. 20 §2 WVH wordt voorgeschreven, in de ‘noodzakelijkheid voor het
onderzoek’. De term ‘noodzakelijk’ wijst volgens BOUTMANS “op zeer bijzondere redenen die
in de beschikking moeten worden opgegeven, daar ze gemotiveerd moeten zijn” 365 . Aan te
stippen valt dat het gaat om de noodzakelijkheid ‘voor het onderzoek’, zodat het verbod van
vrij verkeer – anders dan de opsecreetstelling uit het Ancien Régime 366 – o.i. niet kan worden
opgelegd wegens vlucht- of recidivegevaar, doch enkel wegens collusie- of
verduisteringsgevaar. In die zin verdedigt ook CORSTENS over art. 62 Ndl.Sv. dat “[t]ijdens
een op recidivegevaar gegronde voorlopige hechtenis […] geen onderzoeksmaatregelen ten
opzichte van de verdachte [mogen] worden getroffen” 367 . Zowel in de parlementaire
voorbereiding als in de rechtsleer worden inderdaad enkel situaties aangehaald die onder de
noemer ‘collusie- of verduisteringsgevaar’ kunnen worden gebracht 368 . Zo bewijst het
Belgische verbod van vrij verkeer volgens PRAKKEN vooral zijn nut wanneer “bijvoorbeeld
nog een […] getuige moet worden gehoord of nog een bepaalde huiszoeking moet worden
gedaan” 369 . Wel omvat de ruime voorwaarde ‘noodzakelijkheid voor het onderzoek’ o.i. ook
de situatie waarin het niet de verdachte zelf is, maar wel een derde die tot collusie of
verduistering van bewijzen zou overgaan. Een gelijkaardige interpretatie wordt overigens in
de Nederlandse rechtsleer voorgestaan omtrent art. 50 Ndl.Sv., namelijk dat “[d]e verdachte
[…] part noch deel [moet] hebben gehad aan de omstandigheden die aanleiding hebben
364 H. BOSLY, D. VANDERMEERSCH en M. BEERNAERT, Droit de la procédure pénale, Brugge, La Charte, 2008,
1009; Novelles, Droit pénal, 454, nr. 133.
365 E. BOUTMANS, Voorlopige hechtenis in Recht en praktijk, Antwerpen, Kluwer, 1985, 70.
366 P. BORNIER, Conférences des ordonnances de Louis XIV, Roy de France et de Navarre, II, Parijs, Les
Associez choisis par ordre de Sa Majesté pour l’impression de ses nouvelles Ordonnances, 1755, 153; supra
nr. 8.
367 G. CORSTENS, Het Nederlands strafprocesrecht, Deventer, Kluwer, 2008, 440.
368 Loi du 20 avril 1874 relative à la détention préventive, Pasin. 1874, IX, nr. 92, 145; R. VERSTRAETEN,
Handboek strafvordering, Antwerpen, Maklu, 2007, 511; G. TIMMERMANS, Étude sur la détention
préventive, Gent, Hoste, 1878, 124-125.
369 T. PRAKKEN, “De Nederlandse raadsman in België” in T. PRAKKEN en T. SPRONKEN (eds.), Handboek
verdediging, Deventer, Kluwer, 2009, (1157) 1168.
58