VERBOD EN BEPERKING VAN VRIJ VERKEER - Advocatennet

ONDERZOEK
wanneer die toegang redelijkerwijs zou kunnen leiden tot een zevental risicovolle situaties 192
of, naar analogie met s. 58(8A) PACE, wanneer “the detained person has benefited from his
criminal conduct, and […] the recovery of the value of the property constituting the benefit
will be hindered by […] the exercise of the right [to consult a solicitor]”. In terrorismeaangelegenheden
laat het Engelse recht bijgevolg gedurende wel 48 uur een verbod van vrij
verkeer toe ten aanzien van de raadsman van de verdachte 193 , hetgeen ons des te meer
bedenkelijk lijkt in het licht van hetgeen hierboven werd uiteengezet omtrent art. 6.3.c
EVRM 194 .
44. HET NEDERLANDSE SYSTEEM VAN DE ‘TOEGEVOEGDE RAADSMAN’ – Meer verdedigbaar
lijkt ons dan ook het Nederlandse systeem van de ‘toegevoegde raadsman’. Ofschoon hij
oorspronkelijk het voorbeeld van de Franse loi Constans had willen volgen 195 , heeft de
Nederlandse wetgever immers weliswaar het verbod van vrij verkeer ten aanzien van de
raadsman bewaard, mits evenwel, in tegenstelling tot de Engelse wetgever, de nodige
verzachtingen. Overeenkomstig art. 50 lid 2 Ndl.Sv. kan namelijk worden bevolen dat “de
raadsman geen toegang tot den verdachte zal hebben” indien “uit bepaalde omstandigheden
een ernstig vermoeden voortvloeit dat het vrije verkeer tusschen raadsman en verdachte”
hetzij “zal strekken om den verdachte bekend te maken met eenige omstandigheid waarvan hij
in het belang van het onderzoek onkundig moet blijven”, hetzij “wordt misbruikt voor
pogingen om de opsporing te waarheid te belemmeren”. Die mogelijkheid tot weigering van
vrij verkeer blijkt niet alleen te zijn gesteund op een zeker wantrouwen ten aanzien van de
advocatuur, maar eveneens op de overweging dat “ook de consciëntieuze raadsman […] niet
gerechtigd [is] zijn cliënt onkundig te laten van hetgeen hem omtrent diens zaak is bekend
geworden” 196 . Bij wetswijziging van 1999 197 werd die bepaling evenwel in belangrijke mate
192 S. 8(4) Terrorism Act 2000: Schedule 8 (c. 11): “Those consequences are (a) interference with or harm to
evidence of a serious offence, (b) interference with or physical injury to any person, (c) the alerting of
persons who are suspected of having committed a serious offence but who have not been arrested for it, (d)
the hindering of the recovery of property obtained as a result of a serious offence or in respect of which a
forfeiture order could be made under section 23, (e) interference with the gathering of information about the
commission, preparation or instigation of acts of terrorism, (f) the alerting of a person and thereby making it
more difficult to prevent an act of terrorism, and (g) the alerting of a person and thereby making it more
difficult to secure a person’s apprehension, prosecution or conviction in connection with the commission,
preparation or instigation of an act of terrorism”.
193 PACE Code H: Code of practice in connection with the detention, treatment and questioning by police
officers of persons under Section 41 of, and Schedule 8 to, the Terrorism Act 2000, Annex B, 143-144
(Annex B).
194 EHRM 8 februari 1996, John Murray/Verenigd Koninkrijk, http://www.echr.coe.int, §66; supra nrs. 36-39.
195 J. VAN BEMMELEN, Strafvordering: leerboek van het Nederlandsche strafprocesrecht, ’s Gravenhage,
Nijhoff, 1936, 89; supra nr. 42.
196 Handelingen II, 1919/20, 18, nr. 1, 4.
31