türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

771. Kelimâtuñ dem-i Mesî√â’dur
Her sözüñ mu¡cizât-ı ¡Ìsâ’dur
978. Benüm irşâdum-ıla Eflâ†ûn
Oldı ¡âlemde feylesof-ı fünûn
1071. Seferu …ı†¡atun mine’s-sa…râ
Diyüben eyledi …amu seferi
1115. Anda her …umrı mu…ri-i nâ†ı…
¢âne süb√âne men hüve’l-»âli…
Tenasüp sanatı ve zaman dışılık da alegorik eserlerin temel özellikleri arasında
yer alır. Zaman dışılık ana hikâyede geçen zamanın belirsiz olmasıdır. Gülşen-i
Efkâr’da olayın cereyan ettiği belirli bir süre vardır. Ancak belirli bir tarih
verilmemiştir. Sadece olay veya durum anındaki “gece, sabah, gündüz” gibi günün
belirli saatlerine ilişkin ayrıntılara yer verilmiştir:
828. ~ohbet-i √⧠…ıldılar ol şeb
‰û†i-veş geldiler tekellüme hep
953. Bir gice pµr-i çar«-ı mihr-i ≥amµr
Sûre-i Leyl’i eyledi tefsµr
3.3.2. Münazara
Sözlükte “bakmak, düşünmek” anlamındaki nazar kökünden türeyen ve
“karşılıklı olarak bakmak, birlikte düşünmek” mânâsına gelen münazara kelimesi, terim
olarak gerçeğin bilinmesine yönelik tartışmaların yöntem ve kurallarını araştırıp
belirleyen ilmî disiplini ifade eder. Kur’an’da münazara kelimesi geçmemekle birlikte
nazar kökünden türeyen bazı fiillerle düşünmenin temel bilgi kaynakları arasında yer
aldığına dikkat çekilmiş, fikrî tartışma ise “cedel” kavramı ile ifade edilmiştir. 100
Arap dilinde münazara yanında muhavere, muaraza, mücadele, müfahere,
münafere ve mümarat gibi yakın anlamlı birçok kelime kullanılmaktadır. Bunlar
“muhavere” başlığı altında yer alan türlerdir. Aralarında bazı anlam farklarının
bulunduğu bu kelimelerin çoğu Kur’an’da yer almaktadır. Arap edebiyatında “zıt veya
farklı unsurların üstünlüklerinin karşılaştırıldığı edebî tür” şeklinde tanımlanır. Arap
100 Köksal, “Münazara”, TDVİA, C. 31, s. 576.
91