türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

1304. Rû√-ı pür-√ikmet-i sü«an-ârâ
Ol-durur ¡âlem içre nûr-ı »udâ
1305. Didi ismüñ nedür beyân eyle
Ba¡dehu va§fuñı ¡ayân eyle
48-A 1306. Tâ ki ma¡lûm ola √a…µ…at-i √âl
Gün gibi rûşen ola cümle me’âl
1307. Didi ¡a…l-ı selµm-i nµk-ârây
Benem ol ¡a…l-ı tâm u râh-nümây
1308. Evvel-i leşker-i »udây benem
Rehber-i √al… ü reh-nümây benem
1309. Ol bedµ¡ ü …adµr bi’l-icmâ¡
Beni nûrından eyledi ibdâ¡
1310. Bâ¡i&-i kâ’inât ü ar≥-ı fihr
Dâ¡i âsmân u çar«-ı sipihr
1311. Ya¡ni serdâr-ı enbiyâ vü rüsûl
Buyurupdur √adµ&-i nehc-i sübûl
1312. Evvel-i √al…ı ◊a… Te¡âlânuñ 517
¡A…l-ı idrâk idi o Mevlâ’nuñ 518
1313. Bu √adµ& i√tiyâr-ı şânumdur
Sebeb-i ifti√âr-ı şânumdur
1314. Beni «al… eyledükde Rabb-ı enâm
Buyurupdur baña o zü’l-ikrâm
517 “Allah’ın ilk yarattığı şey akıldır.” hadisi için bkz.: Sami Kilinçli, Akıl İlgili Hadislerin Tespit ve
Tenkidi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi SBE, Adana 2007, s. 49.
518 Akıl, doğrudan doğruya yaradılışta yerleşmiş ve sırf Allâh vergisi olan bir melekedir ki, buna da kudsi
kuvvet veya tabii akıl denir. Bunda esas itibariyle gayretin, çalışıp kazanmanın hiçbir hükmü yoktur.
Herkesin bu çeşit hads, tahmin ve akıldan az çok bir nasibi vardır. Bu olmayınca diğer mesmunun hiçbir
hükmü olmaz. Bunun sınırsız mertebeleri vardır ki, en alt tabakadan başlayarak peygamberlerin akılları
mertebelerine kadar gider. En yüksek mertebesine “akl-ı nûr” denir. Başlangıçtan sonucu, sonuçtan
başlangıcı, önceden sonrayı, sonradan önceyi tam bir bilgi ile gören bu akıl, Allâh’ın kelarnı ve Hz.
Muhammed Mustafa (a.s.)’nın nûrudur. Nitekim hadis-i şerifte: “Allâh’ın yarattığı şeylerin ilki benim
nûrumdur. Allâh’ın yarattığı şeylerin ilki kalemdir. Allâh’ın yarattığı şeylerin ilki aklım’dır.”
buyrulmuştur. (İbn Ebi Âsım, es-Sünne, 1,48; Hilyetü’l-Evliyâ.)(…) Akıl olmayınca ya da var olan akıl
şeytana ve süflî arzulara köle edilince, doğrudan doğruya hisler üzerinde tesirini icra edecek olan
mucizelerin büyük bir faydasının olmayacağı anlatılmıştır. (Kaynak web-site:
http://www.kalbimecruh.com/archive/index.php/index.php/akillara-hitap-eden-ayet-ve-hadislert26149.html
)
280