14.01.2013 Views

türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1128. Gûşı gûyâ hilâl-i evc-i şeref<br />

Oldı deryâ-yı √üsn içinde §adef<br />

1129. Zena«ı …a¡r-ı çâh-ı Hârûtµ<br />

Ba…ar anda §uya o Mârûtµ<br />

1130. ±e…anı bâπ-ı √üsne bir elma<br />

∏abπabı bir turunc-ı şâ«-ı vefâ<br />

1131. İşidüp reng-i rûyını bir dem<br />

Reng-pe≠µr oldı verd-i bâπ-ı irem<br />

1132. Gördiler çünki ol mehi fi’l-√âl<br />

¢ıldılar cümle aña isti…bâl<br />

1170. ǵn-i si√r geldi rû√-ı seyrânµ<br />

Ma¡rifet şehrinüñ sü«an-dânı<br />

Hikâyenin altı kahramanından beşi münazaraya dâhil olurken rûh-ı seyrânî<br />

münazaranın dışında bırakılmıştır. Bu yaklaşıma göre rûh-ı seyrânî mecâzî bir âleme<br />

yolculuk eden kahramanların yolculukta onları varmak istedikleri yere bırakan bir taksi<br />

şoföründen farksızdır. Farklı bir açıdan bakılırsa hayâl iklimine yolculukta hayâlin<br />

kendisidir. İnsanlar hayâl görür ama hayâllerinde görmek istedikleri şeyi görürler.<br />

Hayâl, onların arzûladıklarını görmeleri için sadece bir aracıdan ibarettir.<br />

4.4.2. Hikâye Dışındaki Kişiler<br />

Mesnevilerin giriş bölümleri tevhid, münâcât, na’t, çehâryâr-ı güzin, methiye,<br />

sebeb-i telif gibi bölümlerden oluşur. Bu bölümlerde hikâyenin kahramanlarından<br />

bahsedilmez. Ancak Şânî’nin bu anlayışın dışına çıkarak giriş bölümünde kişileştirilmiş<br />

kahramanların niteliklerine ilişkin olumlu veya olumsuz düşüncelerini belirttiğini<br />

söylemiştik. Bu durum, Şânî’nin didaktik tavrıyla açıklanabilir. Alegorik bir eser olan<br />

Gülşen-i Efkâr’da anlatılanların doğru anlaşılması için birtakım tasavvufî ön bilgilerle<br />

okuyucuyu hikâyeye hazırlama gereğini hissetmiştir. Bu ön bilgilerin dışında<br />

mesnevilerin giriş bölümlerinde bazı dinî ve tarihî şahsiyetlerden bahsedilmesi mesnevi<br />

tertibinde bir gelenek halini almıştır. Bunun yanı sıra anlamı güzelleştirmek, özlü<br />

anlatımı yakalamak için telmihlere de sıkça başvurulduğu görülür. İşte bu bölümde<br />

gerek adına methiye yazılan kişiler gerekse telmih yoluyla anımsatılan kişilere kısaca<br />

değineceğiz.<br />

164

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!