türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

olmasıdır. Çünkü tasavvufla ilgili kavramların neredeyse tamamı (nûr, kün, kevneyn,
âlem, berzâh, zât, sıfât vb.) Arapça veya Farsça kökenlidir. Eser, kısa cümlelerle
kurulan beyitlerden ibaret olmasına rağmen, tamamı Türkçe sözcüklerle kurulmuş bir
beyit dahi yoktur. Kullanılan Türkçe sözcüklerin de genellikle fiil veya fiilimsilerden
ibaret olması, tahkiyevî anlatımın “hareket odaklı” olması özelliğinden
kaynaklanmaktadır. Aşağıdaki beyitler dilin en sade, Türkçe sözcüklerin en fazla
kullanıldığı beyitlerden birkaçıdır. 42
22. Dökdi ba√ruñ yüzi §uyın keremi
Baπrını deldi ma¡denüñ himemi
636. Yir yir ezhârı gülşeninde gören
Yire indi §anur nücûm-ı peren
665. ‰utar elde ¡a§âyı §an Mûsâ
Gösterür «al…a ol yed-i bey≥â
Dilin Arapça ve Farsça tamlamalarla en ağırlaştığı bölümler ise methiye
bölümleridir. Bu türden beyitlerde cevher fiili dışında Türkçe diyebileceğimiz bir yapı
görülmez. Sultan Murad’a yazılan methiyeden şu beyitleri örnek verebiliriz:
592. Şeh-i ¡âlµ-mekân u @ıll-ı İlâh
Pâdişâh-ı serµr-i ¡izzet-i câh
593. Âsmân-ta«t-gâh ü heft-bâlµn
Âftâb-efser ü …amer-âyµn
594. Mihr-i ra«şân-ı burc-ı evc-i ¡a†â
Dürr-i tâbân-ı dürc-i genc-i se«â
23-A 595. ∏ayret-i ¢ahraman u Behmen ü Gûr
Reşk-i Dârâ vü Sencer ü Faπfûr
596. Ba√r-i mevvâc u …ulzüm-i zâ«ir
Mihr-i berrâ…-ı ezher-i bâhir
597. Şehr-yâr-ı kerµm ü nµk-a«ter
¡Âdil ü nâ§ır-ı @afer-rehber
42 Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için tezin “3.1. Dil Kullanımları” bölümüne bakınız.
15