türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

Marifet şehrinin fiziksel tasvirinde bitki örtüsü önemli yer tutar. Toprak ve
bitkilerin anlatımında teşbih ve teşhis sanatlarıyla zenginleşen üslup, “değerli olma”
ekseninde çeşitlenirken “lü’lü’, cevher, akçe vb.” benzetmeler öne çıkar. Çiçekler ve
ağaçlar ise sevgiliye, parlayan gemiye, gül renkli kadehe benzetilirken gonceler naz
etmesiyle, keklik ise kahkahayla gülmesiyle kişileştirilir. Rüzgâr da anber kokusuyla
boy gösterir:
1077. »âk-i πabrâsı cümleten ¡anber
Rigi lü’lü’ vü †aşları cevher
1078. Her giyâh-ı riyâ≥ı misk-âmµz
Bâdı anûñ nesµm-i ¡anber-rµz
1079. Anda herkes πınâ bulur her bâr
Ebr-i bârânı eyler a…çe-ni&âr
1080. Olur anda §afâ-yı gûn-â-gûn
Ki döşenmiş bisât-ı bû…alemûn
1081. Çemeni §anki yemyeşil deryâ
Anda ezhârı keşti-i πarrâ
1082. Servler anda dilber-i mevzûn
Lâleler anda sâπar-ı gül-gûn
1083. Nâz itse hezâra πonceleri
¢ah…ahayla gülerdi kebg-i derµ
Marifet şehrinin bir tepenin eteklerinde kurulu olduğu belirtilmeden önce o
tepenin (beyt-i mevhibet) tasviri mübalağalı bir şekilde yapılır. Bu tepe gökyüzü
kubbelerinin dönmesine vesile olan ve bu kubbelerin etrafında döndüğü yer olarak
belirtilir. Nitekim bu tepedeki yedi kule, göğün yedi katını işaret eder. Hakk’ın
vahdetine ulaşmış ve bu nedenle pir gibi uzlete çekilmiş varsayılan bu tepe gökyüzünü
ayakta tutan bir asa olarak tasvir edilmiştir. Bu tepenin etrafını kaplayan yağmur
bulutları şehre gül suyu yağdırmaktadır. Bu yağan gül suyuyla beslenen toprak,
tomurcuklanan çiçekleriyle adeta gökteki yıldızların yeryüzüne indikleri hissini
uyandırmaktadır:
1089. Gördiler var …a≥âda bir kühsâr
~anki olmış …ıbâb-ı çar«a medâr
111