türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

865. Men ¡aref sırrını ricâlü’l-πayb
Nûr-ı pâkümle fehm ider lâ-reyb
Daha sonra hünerli pek çok müridi olduğunu söyledikten sonra bu müridler
hakkında açıklamalar yapar. Bu müridlerin ilki "sem'" yani işitme duyusudur. Akıl,
gecenin karanlığının ona perde olamayacağını belirtir:
869. Niçe ehl-i hüner mürµdüm var
◊idmetümde niçe ferîdüm var
870. Kimi ¡allâme-i @evâhirdür
¡İlm-i bâ†ında kimi mâhirdür
Akıl diğer müridleri “basar (görme), şemm (koklama)", zevk (tatma), lems
(dokunma), hiss (duygu), hayâl, vehm (korku, şüphe), hafıza ve mutasarrıf”ı tek tek
anlatır. Bölümün sonunda akıl, bu müridlere sahip olduğundan dolayı övünerek
kendisini İslâm incisinin saklandığı mahzen olarak niteler:
950. Ma@har-ı vâridât-ı ilhâmem
Ma√zen-i dürc-i dürr-i İslâmem
Akıl; karanlık geceye ışık olduğunu, Danyal peygamberin akıl himmetiyle her
kapıyı açtığını, Eflâtun’un akılla filozof olduğunu, her iki âlemin de akıl yoluyla
görülebileceğini, mânâ denizindeki tek inci olduğunu ve buna benzer özelliklerini
kendi ağzından aktarır:
966. Cümlesine delµl-i râhem ben
Şeb-i @ulmetde şem¡ ü mâhem ben
977. Dânyâl-ı nebµ su†urlâbı
Fet√ ider himmetümle her bâbı
978. Benüm irşâdum-ıla Eflâ†ûn
Oldı ¡âlemde feylesof-ı fünûn
984. Benem âyine-i cilâ vü §afâ
Görinür bende dünye vü ¡u…bâ
1417. ◊â§ılı cümlesinden a¡lâyam
Ba√r-i mâ¡nâda dürr-i yektâyam
157