türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane
türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane
türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1032. Benem ol şem¡-i cem¡-i bezm-ârâ<br />
Cem¡ olur yanuma her ehl-i §afâ<br />
1039. ¢anadumla uçar benüm himmet<br />
Benüm ar…amda «oş geçer fır§at<br />
1052. Nûrum ile yanar …anâdil-i ¡arş<br />
Râyi√amla biter reyâ√in-i ferş<br />
1054. Çar«a çı…dı §adâ-yı kûs-ı va…âr<br />
Râyetüm şu¡lesi felekde yanar<br />
3.3.3.2. Mekân Tasvirleri<br />
Gülşen-i Efkâr’da mekân tasvirleri özellikle üç bölümde ön plana çıkar.<br />
Bunlardan birincisi mesnevinin ana hikâyeye girmeden önceki bölümlerinden Lârende<br />
şehrengizi sayabileceğimiz bölümüdür. Bu bölüm 22 beyitten (b. 629-650) oluşur ve<br />
şairin memleketi olan Lârende’nin tasviri yapılır. Lârende hayâlî bir mekân<br />
olmadığından anlatımda gerçeğe bağlı kalınırken edebî sanatlardan da faydalanılır.<br />
Mekân tasvirlerinin ön plana çıktığı ikinci bölüm ise mesnevilerde klâsikleşmiş olarak<br />
sebeb-i telif bölümünde yapılan (b. 712-769) bahar ve hazan tasvirlerinin bulunduğu<br />
bölümdür ve bu bölüm 58 beyitten ibarettir. Bu bölüm zaman tasviri olarak da<br />
değerlendirilebilir. Çünkü bahar ve hazan mevsimlerinin tabiata etkileri konu edilir.<br />
Yani zaman “etkileyen” konumundadır. Bu ilk iki bölümün ana hikâyenin içeriğiyle<br />
doğrudan bir bağlantısı yoktur. Tasvirlerin ağırlık kazandığı üçüncü bölüm ise ana<br />
hikâyeye mekân olan ve dört kahramanın yolculukları ve bu yolculuğun sonunda<br />
ulaştıkları şehr-i marifet ve kubbe-i mevhibetin detaylı bir şekilde tasvir edildiği yüz<br />
beyitten (b. 1066-1165) oluşan bölümdür.<br />
Mekân tasvirlerinde dikkati en çok çeken iki unsur, benzetmelerdeki fazlalık<br />
ve övülen yerin genellikle cennete, gül bahçesine, sularının kevsere benzetilmesidir.<br />
Kişiler, soyut kavramların kişileştirilmesi yoluyla oluşturulan kavramlar olduğundan<br />
kişi tasvirlerinde fiziksel özelliklere yer verilmezken yer adlarında fiziksel özelliklerin<br />
“cennet” benzetmesi odağında çeşitlendiğini görmekteyiz. Bu cennet gibi mekânda<br />
ikamet edenlerin de cennete yakışır özelliklere sahip olduğu vurgulanır.<br />
Aşağıdaki beyitlerde Lârende’nin yeri belirtilirken “Mülk-i Yûnan” terkibi<br />
kullanılmış. Eski edebiyatta “Diyâr-ı Rûm” terkibi nasıl Anadolu için kullanılan bir<br />
tabirse “Mülk-i Yûnan” da aynı anlamı karşılamak için kullanılan bir tabirdir. Türklerin<br />
107
Change language