türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

Kişi-mekân ilişkisi tüm hikâye boyunca uyumludur. İyi biri kötü bir mekânda
tasvir edilmez. Zaten tüm hikâye boyunca cennet gibi mekânlar tasvir edilir.
Hikâye bölümünde geçen yer adları sırasıyla şöyledir:
1) Hadîka-i Ulyâ 2) Gülşen-i Bî-Hemtâ 3) Kâh-ı Vâlâ 4) Kasr-ı A’lâ 5) Sahrâ
6) Şehr-i Mârifet 7) Kubbe-i Mevhibet. Bu mekânların ilk dördü, dört kahramanın
koruyucusu oldukları ve Kaf Dağının eteklerinde bulunan mekânın; Sahrâ, şahbazın
sırtında yolculuk ederken geçtikleri çöl veya ovanın; son ikisi de yolculuk sonunda
vardıkları yerin adıdır.
Kahramanların bulunduğu her dış mekân ayrıntılı bir şekilde tasvir edilmiştir.
İç mekânlara ilişkin ayrıntılara hiç girilmemiştir. Ne kubbe-i mevhibetin (rûh-ı pür-
hikmetin yaşadığı yer) ne de kâh-ı vâlânın (dört kahramanın iki gün boyunca münazara
ettikleri köşk) iç mekân tasvirleri yapılmıştır. Tasvir edilenler hep bağlar, bahçeler,
tepeler, dış görünümüyle kubbeler ve köşkler olmuştur. Dış mekân anlatımında
meyveler, ağaçlar, çiçekler, rüzgâr, akarsular vb. yer verilmiştir. 144
Ana hikâyenin dışında kalan bölümlerde ise dinî mekânlar dikkat çeker. Kâ’be,
Mescid-i Aksâ, Tûr, cennet bunlardan birkaçıdır.
Gülşen-i Efkâr’in en ilginç özelliklerinden biri şairin kendi memleketi olan
Lârende hakkında 22 beyitlik küçük bir şehrengizi barındırmasıdır. Bu şehrengizde
Lârende’nin havasından, tabiî güzelliklerinden ve kalesinden bahsedilir. 145
144 Mekân tasvirleriyle ilgili daha ayrıntılı bilgi için tezin “mekân tasvirleri” bölümüne bakınız.
145 Ayrıntılı bilgi için tezin “3.3.3.2. Mekân Tasvirleri” bölümüne bakınız.
172