türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane

1695. Ol kim sâlike ola hâdî 76
Ola kim sâlike ola hâdî 77
1715. İdeler Şâni-i rû√ dilşâd 78
İdeler rû√-ı Şâni’yi dilşâd 79
Bazı edebiyatçılara göre tamamı, bazılarına göre bir kısmı “aruz kusuru”
sayılan vezinle ilgili bazı hususiyetler aşağıda paragraflar hâlinde açıklanmış ve örnek
beyitler verilmiştir.
Türkçede uzun ünlü olmadığı için Türkçe kelimelerin ünlü harfle biten bütün
heceleri açık hece değerindedir ve bunu kapalı -veya uzun- hece saymak imâle
sayılacağından Türkçe birçok kelimede imâle vardır. Gülşen-i Efkâr Türkçe kelime
kullanımı bakımından zengin bir eser sayılmaz. Dolayısıyla imâlelerin kullanım sıklığı
da bu oranda azdır, denebilir. Aşağıdaki rastgele seçilmiş beyitlerde altı çizili ve koyu
karakterle gösterilen heceler imâleleri göstermektedir:
922. ~anki bir dil-rübâ-yı mµr-i sü√an
Herkesüñ göñline girür rûşen
923. ¡İlm-i bâ†ında şöyle mâhirdür
Göñlüñe her ne gelse anı bilür
924. »â†ırında rüsûm-ı mevcûdât
Cümle fikrindedür «ayâl-i cihât
927. İstemez dâ’im ola va√detde
Lµk bulur §afâyı ke&retde
Gerçek bir aruz kusuru olan zihaf, eserde yok denecek kadar azdır. Gülşen-i
Efkâr’da dikkat çekici unsurlardan biri şairin mahlasındaki uzun i’yi vezin gereği kısa
okuma zorunluluğudur. Bu kullanım tüm mesnevi boyunca sık sık karşımıza çıkar. O
yüzden bu durumun zihaf olarak değerlendirilmesi tartışmaya açıktır. Tespit
edebildiğimiz örneklerden bazıları şu beyitlerdeki altı çizili hecelerde görülmektedir:
76 Ü1 nüshası vezne uymuyor.
77 Ü2 ve SK nüshaları vezne uyuyor.
78 Ü1 nüshası vezne uymuyor.
79 Ü2 ve SK nüshaları vezne uyuyor.
53. Ol durur bâni-i binâ-yı semâ
Fâti√-i bâb-ı …alb-i ehl-i fenâ
29