türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane
türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane
türkiye cumhuriyeti çukurova üniversitesi sosyal bilimler ... - Kütüphane
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
"<br />
"<br />
"<br />
"<br />
"<br />
"<br />
"<br />
53. İ¡TİRÂ≤-I RÛ◊-I PÜR-<br />
◊İKMET<br />
(b. 1339-1370)<br />
54. ¡İLM-İ ¡ÂLÌ-ŞÂN RÛ◊-I<br />
PÜR-◊İKMET-İ SÜ»ANDÂNA<br />
FA≤LINI BEYÂN İTDÜGİDÜR<br />
(b. 1371-1418)<br />
55. İ¡TİRÂ≤-I RÛ◊-I PÜR-<br />
◊İKMET<br />
(b. 1419-1449)<br />
56. ◊İLM-İ NÌK-»A~LET<br />
RÛ◊-I PÜR-◊İKMETE<br />
TA¢RÌR-İ FEZÂ’İL Ü<br />
TA◊¢Ì¢-İ ŞEMÂ’İL<br />
İTDÜGİDÜR (b. 1450-1490)<br />
57. İ¡TİRÂ≤-I RÛ◊-I PÜR-<br />
◊İKMET<br />
(b. 1491-1518)<br />
58. DEVLET-İ FERRU»-FÂL<br />
RÛ◊-I PÜR-◊İKMET-İ NÌK-<br />
»I~ÂLE BEYÂN-I FA≤L U<br />
¡AYÂN-I ¡ADL İTDÜGİDÜR<br />
TA◊RÌR OLINUR<br />
(b. 1519-1560)<br />
59. İ¡TİRÂ≤-I RÛ◊-I PÜR-<br />
◊İKMET<br />
(b. 1561-1599)<br />
135<br />
Rûh-ı pür-hikmet, aklın üstünlük iddialarına<br />
onun kusurlarını anlatarak karşı çıkar ve<br />
üstünlük taslamaya hakkı olmadığını söyler. Bu<br />
kusurlardan bazıları şunlardır: Vehme düşmek,<br />
davranışlarında tutarsız, sözlerinde sadakatsiz<br />
olmak, dünyevi şeylere önem vermek, gönül<br />
âleminde ve aşkın nuru karşısında sönük<br />
kalmak, onu idrak edememek, zâhiri görmek<br />
ama bâtında yetersiz kalmak, mağrurlanmak vb.<br />
İddiasını dile getirme sırası ilimdedir. İlim, ayet<br />
ve hadislerden de yararlanarak faziletlerini dile<br />
getirir. Akıl, hilm ve devletin kendinin saadet<br />
kapısını beklediğini ve onlardan üstün olduğunu<br />
söyler.<br />
Rûh-ı pür-hikmetin ilme itirazı, ilmin sahip<br />
olduğu şu özellikler etrafında şekillenir:<br />
Bencillik, menfaatçilik, kibirlilik, kıskançlık,<br />
tevazu sahibi olmama, mağrur olma vb.<br />
Hilm de kendi vasıflarını ayet ve hadislerden<br />
örneklerle anlatarak üstünlük iddiasında<br />
bulunur.<br />
Rûh-ı pür-hikmetin hilme itirazı başlıca şu<br />
özellikleri yüzündendir: Alçakların, değer<br />
bilmezlerin ayağının altında ezilmesi, zayıflık ve<br />
acizliğin göstergesiymiş gibi görülmesi, alçaklara<br />
gerekli cevabı verememesi, hakarete uğradığı<br />
halde ses çıkaramaması, edepli geçinip de edep<br />
vermeye yanaşmaması, riyâkâr zannedilmesi,<br />
insanların kabahatlerini görmezlikten gelerek<br />
haddini bildirmemesi, dışa iyi görünüp de içte<br />
öyle olmaması, alçakların elinde mihnete<br />
düşmesi, tevazunun fazlasının ayıplanması vb.<br />
Söz sırası devlettedir. O da kendi vasıflarını ve<br />
diğer kahramanların iddia ettiği "ben daha<br />
faziletliyim" savını ruh-ı pür-hikmet’e anlatır. Bu<br />
iddiada akıl, ilim ve hilmin kendisinin<br />
hizmetkârları olduğunu söyler. Bu iddiaya göre<br />
akıl onun veziri, ilim askeri, hilm ise sırlarını<br />
kaydeden kâtibidir.<br />
Rûh-ı pür-hikmet, devletin kusurlarını şu<br />
özelliklerini söyleyerek ortaya koyar: Halka karşı<br />
vefasız olması, kaba ve sertlik yanlısı olması,<br />
hayal aleminde (dünya) saltanat sürmesi, kesret<br />
aleminde kalması, gönül gözünden mahrum<br />
olması, mazlumu umursamaması, zahirde<br />
zengin görünüp batında fakir olması, nadanın<br />
ayağına gitmesi, açgözlü ve kibirli olması vb.
Change language