صحنه معاصر بهار ۹۶
مجله تخصصی تئاتر - گروه تئاتر اگزیت
مجله تخصصی تئاتر - گروه تئاتر اگزیت
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>صحنه</strong> <strong>معاصر</strong> گروه تئاتر ا گزیت بهببههار ٩۶<br />
شکسپبریبررِ بزرگ و نابغه از تئاتر به عنوان وسیلهای برای روایت داستانهابىیبىی دربارهی همھهمملت، کلئوپاترا، شاه لبریبرر، اتللو،<br />
شایلا ک، ژولیت (و بسیاری دیگر) استفاده کرد تا صدابىیبىی برای تارتحیتحخ بزرگ کشورش باشد.<br />
با نگاه به بمنبممایشنامهنویسابىنبىی چون مولبریبرر، ایبسن، چخوف، ویلیامز، میلر، رول، بیکر، کوشبرنبرر، ویلسون و... نویسندگابىنبىی را<br />
میبینیم که ممممممکن بوده آثارشان را در فُرمهای گونا گون دیگر بیافرینند، اما آبهنبهها تئاتر را انتخاب کردند. بمتبمماشا گران نبریبرز با<br />
استقبالشان در دیدن تئاتر نشان دادند که چبریبرزی ویژه در این شکل هبرنبرر و مجممجحتوایش میبینند.<br />
مردم برای مُهیا کردن مجممجحیطی مناسب برای اجرای تئاتر پولهای زیادی را صرف کردهاند. آنان در فضاهای نامتعارف و<br />
یکبارمصرف جمججممع میشوند تا شاهد تئاتر باشند و پدیدهی ویژهای را ببینند.<br />
اما آیا در مثالهای یاد شده تئاتر مکابىنبىی امن بوده است؟<br />
افسانهای از یونان باستان در دوران زندگی آشیل بر جای مانده که میگوید پدیدار شدن ارینیس (الاههی انتقام) در<br />
اجرای بمنبممایشنامهی «اورستیا»ی آشیل چنان بمتبمماشا گران را وحشتزده کرد که زن بارداری به نام نبریبرریا سِقطِ جنبنیبنن کرد و<br />
خود نبریبرز فوت شد. آریستوفان همھهممواره بمتبمماشا گران را از روی <strong>صحنه</strong> مورد عتاب قرار میداد. «هارولد بلوم» بزرگ<br />
Bloom] ،Harold زادهی ١٩٣٠، منتقد ادبىببىی آمریکابىیبىی، استاد دانشگاه ییل] میگوید که سوفوکل از موضوع آشنابىیبىی<br />
بمتبمماشا گران با نام سیاستمدارِ عصرِ خود، «کلئون»، بهببههره برد تا ارتباطی تداعی کننده با پرسوناژِ اهلِ «تِب» (تِبای، تِبس)<br />
خود، یعبىنبىی کرئون، به وجود بیاورد.<br />
کوینیتوس ترتولیانوس ] ٢۴٠-١۶٠ میلادی، پدر الاهیات لاتبنیبنن غر بىببىی] میگوید که یک بازیگرِ نقش هرکول در<br />
آتشسوزی جان باخت، و بازیگر دیگری که نقش آتیس را بازی میکرد اخته شد. [م: آتیس، از اسطورههای یونان.<br />
سیبیلی Cybele یکی از الاهگان عاشق آتیس بود. سیبیلی از روی عشق و حسادت شدید و برای آنکه آتیس نتواند<br />
با کس دیگری ازدواج کند، او را وادار کرد تا خود را اخته کند. آتیس بر اثر این زخم جان سبرپبررد.]<br />
در دوران شورش اِسِکس [م: شورشی نافرجام علیه البریبرزابت اول در سال ١۶٠١ به سرکردگی رابرت دِوِرو] تئاتر<br />
شکسپبریبرر استخدام شد تا ربجیبجچارد دوم را در اجرابىیبىی ویژه، احتمالاً برای برانگیخبنتبنن اشتیاق برای سرنگوبىنبىی سلطنت، به<br />
بمنبممایش بگذارد. پس از اجرا برخی از بازیگران مجممججبور شدند برای در امان ماندن از زندان (یا بدتر از آن) عمل خود را<br />
توجیه کنند.<br />
در سال ١٨۴٩، ببریبررونِ اپرای آستور در نیویورک ٢۵ نفر جان باختند و ١٢٠ نفر زجمخجممی شدند. این شورش که انگبریبرزهی<br />
آن اختلاف طبقابىتبىی ببنیبنن طرفداران طبقهی مُرفه انگلیس و مهاجران طبقهی کارگر بود، بنا بر آبجنبجچه در گزارشها آمده اولبنیبنن<br />
مورد استفاده از نبریبرروهای امنیبىتبىی شبهنظامی برای حفظ نظم بود که به سوی شهروندان آتش گشود.<br />
در سال ١٩١٣ در تئاتر شانزهلبریبرزه، «کارل ون وکبنتبنن» [م: ١٩۶۴-١٨٨٠ Vechten، Carl Van نویسنده و عکاس<br />
هبرنبرری آمریکابىیبىی] گزارش کرد که در جریان آشو بىببىی که در هنگام اولبنیبنن اجرای بالهی «پرستش بهببههار» [اثر ایگور<br />
اسبرتبرراوینسکی ١٨٨٢-١٩٧١]، به وجود آمده یکی از بمتبمماشا گران بر اثر شدّتِ هیجان با ضرباهنگِ موسیقیِ در حال<br />
اجرا بر سر او میکوبیده است.<br />
این مثالها معدودند، اما مُشبىتبىیاند بمنبممونهی خروار و هیچ شکی هم در درسبىتبىیِ این مثالها نیست.<br />
ناچار بمیبمم که به بجتبججربهی دیدنِ اجرابىیبىی نفسگبریبرر که مو بر تنمان سیخ میکند، یا اشکمان را سرازیر میکند، و یا از آن قهقهه<br />
میزنیم، اشاره کنیم. همھهممهی ما میتوانیم نوع دیگری از خطری را که بمتبمماشای تئاتر ممممممکن است داشته باشد تشخیص<br />
دهیم. ارسطو میگوید که تراژدی ما را به سوی بجتبججربهی ترس و ترحمِ بجببججا هدایت میکند تا بتوانیم به پالایش<br />
[catharsis] برسیم، حال این پالایش هر معنابىیبىی که میخواهد برابمیبممان داشته باشد.<br />
اما برای حس کردن ترس و ترحم، ما خود را در معرض آسیب قرار میدهیم و در معرض خطر هستیم.<br />
از این گفتهها دربارهی تئاتر چه نتیجهای میتوان گرفت؟<br />
!52