صحنه معاصر بهار ۹۶

More documents

Recommendations

Info

صحنه معاصر گروه تئاتر ا گزیت ‏بهببههار ٩۶ باره است که چگونه قدربمتبممندان ‏همھهممچنان میخواهند قدرت را در دست خود نگه بدارند.‏ فیلمهای مستند،‏ رمانها،‏ تارتحیتحخها و زندگینامهها ‏بهببههبرتبرر از تئاتر میتوانند به این مسئله ببرپبرردازند.‏ تئاتر ‏ممممممکن است بتواند به بررسی تأثبریبررات انفجارهای سیاسی ببرپبرردازد،‏ اما این بررسی ‏همھهممیشه بررسی قلب انسانها خواهد بود:‏ قلمرو داخلی ‏بجتبججربیات انسابىنبىی.‏ افقِ‏ دید ‏مجممجحدود است.‏ امکان شنیدن با کمی فاصله اُفت میکند.‏ مبریبرزان توجه ‏بمتبمماشا گر به شکلی اجتنابناپذیر وابسته به شباهتِ‏ شخصیتهای ‏بمنبممایش با شخصیتِ‏ اوست و مبریبرزابىنبىی که ‏«هویتِ»‏ حدِ‏ فاصلِ‏ ببنیبنن صحنهی ‏بمنبممایش و صندلىللىیهای سالن را پیوند میدهد.‏ به قول امیلی دیکینسون:‏ حقیقت را بگو،‏ اما با زیرکی!‏ این،‏ تئاتر را بیشبرتبرر هر چبریبرز دیگری به شعر نزدیک میکند،‏ چرا که قلمرو شعر ‏همھهممیشه به درونِ‏ آدمی نزدیکتر است تا به طوفانهای ببریبرروبىنبىی دنیای سیاست.‏ اما تئاتر ‏همھهممیشه چبریبرزی کمبرتبرر از شعر است،‏ چرا که ‏مجممجخاطب غریبانگی و جدابىیبىی کمبرتبرری را میتواند در فرم و اجرای آن بپذیرد.‏ فاصله در شاخههای دیگر هبرنبرر ‏همھهممچون شعر،‏ ‏مجممججسمهسازی،‏ نقاشیِ‏ مدرن و پستمدرن،‏ میتواند به شیوهای عمل کند که به هبرنبرر احساس نزدیکی بیشبرتبرری بکنیم،‏ چرا که باعث میشود به خود باز گردبمیبمم و تلاش کنیم با ابجیبججاد پیوند با اثر از غریبانگی آن بکاهیم.‏ اما تئاتر چنبنیبنن نیست.‏ این باعث میشود که وزن تئاتر سبکتر شود و در جدول تناو ‏بىببىی عناصر هبرنبرر،‏ مانند هیدروژن و هلیوم باشد.‏ * * * بر این اساس آیا هیچ شکلی از تئاتر میتواند تأثبریبرر سیاسی داشته باشد؟ پاسخ مثبت است.‏ اما نه تأثبریبرری که بلافاصله دیده شود،‏ چرا که چنبنیبنن تاثبریبررِ‏ آبىنبىیای در تئاتر اتفاق ‏بمنبممیافتد.‏ چند سال پیش در ‏مجممججلهی ‏«صحنهی ۴» دربارهی تاثبریبررگذارترین هبرنبررمند تئاتر قرن بیستم آمریکا،‏ ادوارد ل.‏ برنبریبرز،‏ نوشتم که اغلب به عنوان ‏«پدر روابط عمومی»‏ شناخته میشود.‏ او فعالیتش را در زمینهی به قول خودش ‏«مهندسی پذیرش»‏ از دوران جنگ ببنیبننالمللمملل اول شروع کرد.‏ او در سال ١٩٩۵ در سن ١٠٣ سالگی درگذشت.‏ برنبریبرز روی کمیتهی اطلاعات ‏همھهممگابىنبىی پرزیدنت ویلسون برای جلب ‏جمحجممایت عمومی در آمریکا برای ورود به جنگی بزرگ نبریبرز کار میکرد.‏ برنبریبرز،‏ که خواهرزادهی زیگموند فروید بود ‏(پدرش،‏ الىللىی برنبریبرز،‏ برادرِ‏ مارتا برنبریبرز،‏ ‏همھهممسرِ‏ فروید،‏ بود و مادرش،‏ آنا،‏ خواهرِ‏ فروید)،‏ ایدههای فروید را با مطالعات گوستاو لوبون در فرانسه و ویلفرد تروتر در بریتانیا ترکیب کرده بود تا روشی برای کنبرتبررل و جهتدهیِ‏ رفتار ‏جمججممعی خلق کند.‏ در سال ١٩٢٨ در کتاب ‏«پروپا گاندا»‏ میپرسد:‏ ‏«ا گر مکانیسم و انگبریبرزههای ذهن ‏جمججممعی را درک کنیم آیا امکان دارد که بتوان تودهها را بدون اینکه بفهمند بر اساس خواست خودمان کنبرتبررل و تنظیم کنیم؟»‏ او با تلاشِ‏ متمرکزِ‏ خود بر موضوعی که عنوان کتابش در سال ١٩٢٣ بود،‏ یعبىنبىی ‏«شکل دادنِ‏ نظر عامهی مردم»‏ به این پرسش پاسخ مثبت میدهد.‏ برنبریبرز کار خود را نفی دموکراسی ‏بمنبممیدید،‏ بلکه باور داشت که این کار دموکراسی را ‏ممممممکن میکند:‏ با متحد کردن مردمِ‏ متفرق شده در اموری مشبرتبررک آنان در کنار هم به گونهای کار کنند که غریزهشان برای خشونت فروکش کند.‏ ‏«دستکاری هوسمشسممندانه و آ گاهانهی عادتها و نظرات سازماندهیشدهی عامهی مردم عنصری مهم در اجتماع دموکراتیک است.‏ آبهنبههابىیبىی که این مکانیسم نامربىئبىی جامعه را دستکاری میکنند دولبىتبىی نامربىئبىی تشکیل میدهند که قدرت حا کم واقعی کشور ماست…‏ بر ما حکومت میشود،‏ ذهنهابمیبممان قالبگبریبرری میشود،‏ سلیقههابمیبممان شکل داده میشود،‏ ایدههابمیبممان غالباً‏ توسط کسابىنبىی که هرگز آنها را ‏بمنبممیشناسیم به ما القاء میشود.‏ این آن منطقی است که جامعهی دموکراتیک ما بر اساس آن استوار است.‏ بسیاری از مردمان ا گر قرار باشد در کنار هم به شکل جامعهای با عملکردی روان زندگی کنند،‏ باید به ‏همھهممبنیبنن شکل ‏همھهممکاری کنند...‏ تقریباً‏ در ‏بمتبممام اعمال روزانهمان،‏ چه در فضای سیاست و ‏بجتبججارت،‏ !88
صحنه معاصر گروه تئاتر ا گزیت ‏بهببههار ٩۶ و چه در سلوک اجتماعی و تفکر اخلافىقفىیمان،‏ ‏بجتبجحت سلطهی انگشتسمشسممار کسابىنبىی هستیم...‏ کسابىنبىی که فرآیندهای روابىنبىی و الگوهای اجتماعی تودهها را درک میکنند.‏ آبهنبهها هستند که رشتهی کار را در کنبرتبررل ذهن تودهها در دست دارند».‏ کار او به عنوان ‏«مشاور روابط عمومی»‏ عنوابىنبىی که خود ترجیح میداد خوانده شود بهطور کامل مستندسازی شده است و ‏بمتبممام مستندات حا کی از آن است که بازاریابىببىی عمومی در فرهنگ توده چطور میتواند ‏بمتبممایلات و خواستههای مردمان را جهتدهی کرده و آنان را به شکل یک گَلّه به اینسو و آنسو ببرببررد.‏ حال میخواهد خریدن ‏«صابون»‏ باشد یا ‏«مهندسی پذیرش»‏ برای جنگ در عراق.‏ مسئله دفاع یا انتقاد از کار برنبریبرز نیست.‏ مسئله اینجاست که تأثبریبرر شیوهی دستکاری ‏بمنبممایشی برنبریبرز با فاصلهی زیادی از هر هبرنبررمند یا اثر هبرنبرری دیگری پیشی گرفته است.‏ چه در وسعت ‏(میلیونها انسان)‏ و چه در عمق ‏(اینکه ما آمریکابىیبىیها هر یک تا حدی شهروند توده در یک فرهنگ توده هستیم).‏ قرن بیستم ‏همھهممچون قرن بیستویکم به خاطر ایدهها و فعالیتهابىیبىی که برنبریبرز آغاز کرده بود در مقیاسی بزرگ شکل و مفاد خود را داشت.‏ حال پدیدهای وجود دارد که من آن را ‏«تئاتر سیاسیِ‏ مرگ»‏ میناثممممم.‏ توسل به مرگ و تراژدی برای سودجو ‏بىیبىی سیاسی.‏ ‏همھهممچون آبىنبىی که هر سال در یازده سپتامبرببرر در نیویورک اتفاق میافتد.‏ رویدادی که ا کنون با زمانبندی دقیق دراماتورژی شده تا دورهای طولابىنبىی و موفق از تروتحیتحج پیامی مدیریتشده از شوربجببجخبىتبىی و در عبنیبننحال تعالىللىیِ‏ معنوی را ابجیبججاد کند.‏ قدرت نبریبرز تئاتر خود را اجرا میکند.‏ خاطرم هست چند سال قبل در تظاهرات ضد ‏مجممججمع جهابىنبىی اقتصاد (WEF) در سنبرتبررال پارک نیویورک شرکت کرده بودم.‏ صدها افسر پلیس حضور داشتند و خیابان ۵٩ را از خیابان ۶ تا خیابان ۴ ‏(ورودی جنو ‏بىببىی سنبرتبررال پارک)‏ با وَنهای پلیس،‏ اتوبوسهای ‏جمحجممل زندابىنبىی ‏(با نردههای آهبىنبىی داخلش برای خرابکاران و اغتشاشگران)،‏ ماشبنیبننهای گشت،‏ ماشبنیبننها و وَنهای بدون نشان پلیس،‏ به طور کامل اشغال کرده بودند:‏ ‏بمنبممایشی ‏بمتبممامعیار از پول مالیات مردم در حال کار!‏ اما ترسنا کتر از آن،‏ جوخهای با گامهای ‏همھهمماهنگ از پلیسِ‏ اسبسوارِ‏ نیویورک بود:‏ آراسته و آمادهی هجوم.‏ در برابرِ‏ آنها در خطی متقارن حدود چهل موتورسوار ایستاده بودند،‏ بدیلِ‏ فلزی اسبهای پشت سرشان.‏ با یک علامت،‏ موتورسواران سوار موتورها شدند و گاز دادند تا صدای بلندگوهای معبرتبررضان در آن میان گم شود.‏ هر چه زمان آغاز راهپیمابىیبىی نزدیکتر میشد صدها افسر پلیس با زره ضدشورش دوشادوش آبهنبههابىیبىی که در پشتبامها مستقر بودند و لباسشخصیها در ‏جمججممعیت،‏ که چندان اصراری هم بر پنهان کردن خود نداشتند،‏ و با دیدبابىنبىیِ‏ هلیکوپبرتبررهای پلیس،‏ که مثل کرکس بالای سرمان پرواز میکردند،‏ آرام آرام شروع کردند به حرکت به ‏سمسسممت تظاهرکنندگان و فاصلهشان با هم کمبرتبرر شد،‏ تا جابىیبىی که کانالىللىی ابجیبججاد شد و تظاهرکنندگان را از دید عابرین پنهان کرد و در ‏مجممجحدودهای مشخص جای داد:‏ ‏همھهممه چبریبرز منظم و سر جای خودش!‏ نه!‏ این نه نورنبرببررگ بود و نه لِبىنبىی ریفنشتال یا قزاقهای سال ١٩٠۵، اما هیچ اصراری برای پنهان کردن قدرت نبریبرروی حا کم نداشتند:‏ نه تنها با بازتاب قدرت حکومت از طریق اجرای ‏بمنبممایش پرزرقوبرفىقفىی خیابابىنبىی و طراحیِ‏ حرکت و تدوین موبهموی ‏بمنبممایشنامه،‏ بلکه با تعیبنیبنن تصویری که به صورت ‏همھهممگابىنبىی برای سبرپبرردن در یادها به عنوان ‏«حقیقت»‏ جلوی چشم بود.‏ برای مثال،‏ روز بعد نیویورک تابمیبممز در صفحهی اول خود تصویر مرد جوان موبلندی را در حال دستگبریبرر شدن چاپ کرد.‏ تیبرتبرر خبرببرر میگفت از حدود ٧٠٠٠ تظاهرکننده،‏ ٣۶ نفر توسط پلیس دستگبریبرر شدند.‏ علبریبررغم ماهیت صلحطلبانهی غبریبررقابل انکار راهپیمابىیبىی نیویورک تابمیبممز نگفت که آن ۶٩۶۴ تظاهرکنندهی دیگر بدون هیچ حادثهای راهپیمابىیبىی کردند و تصویر تظاهرکنندگان با پلا کارد یا نوزادِ‏ در کالسکه یا اساساً‏ هر چبریبرزی را که انسابىنبىی باشد چاپ نکرد.‏ روایتها باید تایید میشدند!‏ !89
Page 1 and 2:
صحنه معاصر ‏بهببهه
Page 3 and 4:
صحنه معاصر گروه تئ
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38: صحنه معاصر گروه تئ
Page 87: صحنه معاصر گروه تئ
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
show all

صحنه معاصر بهار ۹۶

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?