صحنه معاصر بهار ۹۶

صحنه معاصر گروه تئاتر ا گزیت ‏بهببههار ٩۶
چند نفر را زندابىنبىی کردهاند؟ چند نفر را به اردوگاههای مرگ فرستادهاند؟ چند نفر به دنبال انقلاب فرهنگی کشته
شدهاند؟
در آمریکا وضعیت چطور بوده است؟
در قرن بیستم ‏بجببجخشهابىیبىی از دولتِ‏ آمریکا هبرنبررمندان ‏(نویسندگان،‏ سینما گران،‏ نقاشان،‏ رقصندگان)‏ را به خاطر اعتقادات
سیاسیشان ‏بجتبجحت تعقیب قرار داده است.‏ طبق اعلام HUAC ۵ کشورِ‏ آزاد تنها متعلق به کسابىنبىی بود که در خط و
راستای حا کمیت بودند.‏ تفکر متفاوت میتوانست منجر به قرار گرفبنتبننِ‏ نامِ‏ شخص در لیست سیاه شود و گرفتارش کند.‏
این ‏همھهممه هیاهو برای چه؟
در زمستان و ‏بهببههار ١٩٨۶ من با یان اسکاتنیکی کارگردان ‏لهللهھستابىنبىی که دوران اشغال نازیها و استبداد کمونیسم را از
سر گذرانده بود ‏همھهممکاری میکردم.‏ او در آن فصول دگرگوبىنبىیهای ابجتبجحاد ‏جمججمماهبریبرر شوروی سابق را بِدقّت دنبال میکرد.‏
میخائیل گورباچف ‏«پرسبرتبررویکا»‏ و ‏«گلاسنوست»‏ را در ماه فوریه ارائه کرده بود ۶ و یان با امیدِ‏ زیادی به اوضاع نظاره
میکرد.‏ بارها میگفت:‏ ‏«دولتها ‏همھهممیشه تلاش میکند تئاتر را کنبرتبررل کنند.‏ تئاتر هیچگاه تلاش ‏بمنبممیکند که چبریبرزی را کنبرتبررل
کند.»‏
چرا ‏بهتبههدید به ‏سمشسممار میآییم؟
هبرنبرر پرسش مطرح میکند و به لایههای پنهان معنای انسان بودن سَرَک میکشد.‏ استبداد بنا به طبیعت خود میخواهد
انسانیت را سرکوب کند و انسانها را نادیده بگبریبررد.‏ هبرنبرر میخواهد انسانیت هر فرد را به رسمسسممیت بشناسد.‏ شاه و فقبریبرر هر
دو با یک آهنگ ضرب میگبریبررند.‏ مسائل مربوط به خانواده،‏ عشق و عدالت برای ‏همھهممگان یکسان است.‏
در دل هبرنبرر ابهببههامات اندکی وجود دارد.‏ شایلا ک ‏[بهیبههودیِ‏ ثروبمتبممند و رِباخوارِ‏ ‏«تاجر ونبریبرزی»‏ که بسیار ‏بىببىیرحم است و
بهخاطر ناتوابىنبىی آنتونیو در بازپسدهیِ‏ قرضش،‏ طبق توافق قبلی،‏ مقداری از گوشت تن او را میخواهد.]‏ میپرسد که ا گر
به او نیشبرتبرری زده شود آیا مگر ‏همھهممچون مسیحیان خونش ‏بجنبجخواهد ربجیبجخت؟ این پرسش ناظر بر ‏همھهممدلىللىیِ‏ قلبىببىی و انسانیتِ‏ مشبرتبررکِ‏
‏همھهممهی ما،‏ در هنگامهی توجیه انتقام و ‏بىببىیرجمحجممیست.‏ چنبنیبنن ‏همھهممدلىللىیهابىیبىی پرسشهای تازهای پیش میکشد.‏
احتمالاً‏ مهمترین تلافىقفىیِ‏ هبرنبرر و سیاست در شخصیت و هبرنبررِ‏ ‏«پبریبرر آ گوستبنیبنن کارون دو بومارشه»‏ (١٧٩٩-١٧٣٢ Pierre-
(Augustin Caron de Beaumarchais اتفاق افتاده است.‏ او فرزند یک ساعتساز بود که ابداعاتش به بالا
بردن دقت ساعتهای جیبىببىی کمک کرد،‏ و موسیقیدابىنبىی هم بود که به دخبرتبرران لوبىئبىی پانزدهم درس میداد.‏
بومارشه برای آمریکابىیبىیها شرکبىتبىی تقریباً‏ قلّابىببىی تأسیس کرد که از طریق آن به پولشو ‏بىیبىیِ‏ سرمایههای فرانسوی و اسپانیابىیبىی
برای خرید اسلحه،‏ مهمات،‏ لباس و تدارکات ارتش شورشیانِ‏ استقلالطلب آمریکا میپرداخت.‏ بسیار پیش از آن که
دولت فرانسه به صورت رسمسسممی از استقلال آمریکا ‏جمحجممایت کند،‏ بومارشه تامبنیبننکنندهی عمدهی ملزومات جنگیِ‏
استقلالطلبان بود.‏
او ‏بمنبممایشنامهنویس هم بود و مهمتر از ‏همھهممه ‏«فیگارو»‏ را خلق کرد.‏ بومارشه در ‏«آرایشگر شهر سویل»‏ (١٧٧٢) و
‏«عروسی فیگارو»‏ (١٧٧٨) از به یادماندبىنبىیترین شخصیتهای خدمتکارِ‏ کمیک در ‏همھهممهی دورانها را خلق کرد.‏
علبریبررغم سانسور دولبىتبىی کیفیت آثار بومارشه مقامات رسمسسممی را ترغیب کرد تا اجازهی به صحنه رفبنتبننِ‏ ‏بمنبممایشهایش را بدهند.‏
اشراف و بورژوازی فرانسه خدمتکاری را روی صحنه میدیدند که با تبریبرزهوشی بر اربابش مسلط میشود.‏ با این که یک
‏بمنبممایش موجب وقوع انقلاب فرانسه نشد،‏ اما سوالات بسیاری را برانگیخت،‏ سوالابىتبىی که برای صاحبان قدرت ناخوشایند
بود.‏
!57