صحنه معاصر بهار ۹۶

More documents

Recommendations

Info

صحنه معاصر گروه تئاتر ا گزیت ‏بهببههار ٩۶ اخبار برگرفته شدهاند به ‏مجممجحض عوض شدن تیبرتبرر خبرببرر منسوخ میشوند.‏ اغلب تبدیل به ابهتبههامابىتبىی میشوند نه نسبت به ‏بمتبمماشا گران،‏ بلکه نسبت به کسابىنبىی که ‏بمتبمماشا گر نبودهاند و حضور ندارند تا از خود دفاع کنند ‏(یا بسته به مبریبرزان خشمشان مثلاً‏ ‏مجممجحکوم به حکم اعدام شوند)،‏ یا به ‏«عواطف انسابىنبىی»‏ نامشخصی چنگ میاندازند و ما را تشویق میکنند که خود را ارتقا دهیم.‏ اما من هنوز ‏بمنبممیخواهم امیدم را به استفاده از تئاتر برای مقاصد سیاسی از دست بدهم؛ استفاده از تئاتر به معنای عنصری فعال و موثر در مناظرات سیاسی بر سر قدرت که بر زندگی ما حکومت میکند.‏ اما معتقدم باید به شکل ماهرانهتری صورت پذیرد.‏ بیشبرتبرر در راستای قدربىتبىی که تئاتر زنده میتواند بر ‏مجممجخاطبان داشته باشد و تغیبریبرری در آنان ابجیبججاد کند باشد،‏ نه در راستای اقتباس تکنیکهای عاریه گرفته شده از وعظ و خطابه برای صحنه.‏ رویکردِ‏ مفیدتر به تئاتر سیاسی باید با ‏بمتبممایل نویسنده به استفاده از تئاتر برای طرح پرسشهابىیبىی دربارهی باورهای متداول،‏ و مهمبرتبرر از ‏همھهممه مطرح کردن احتمالات آزادی وجودی آغاز شود.‏ هنگامی که ‏بمنبممایشنامهنویس با این رویکرد مینویسد،‏ تئاتر میتواند کارکرد سیاسی داشته باشد،‏ چرا که دربارهی تاثبریبرر موقعیت تاربجیبجخی/سیاسیِ‏ مشخصی بر ‏بمتبممام وجودِ‏ انسانها خواهد بود.‏ تبلیغات ‏بجتبجحریکآمبریبرز از طریق هبرنبرر و ادبیات دربارهی کاهش اشتغالِ‏ ناشی از جهابىنبىی شدن،‏ یک نوع عمل است.‏ نوع دیگر آن است که ‏بمنبممایشی دربارهی یک ‏«واقعیتِ‏ ‏بجتبججربهشده»‏ از تأثبریبررِ‏ بیکاری بر توانِ‏ خانواده در تامبنیبنن معاش،‏ و دستیابىببىی به اهداف و آرزوهایش اجرا شود.‏ این،‏ شاید نانآوران خانوادهها را نا گهان با افقی گسبرتبرردهتر در مقابل خودشان مواجه کند و در ‏بىپِبىیِ‏ آن حرکبىتبىی اعبرتبرراضابىتبىی بکنند که برایشان قدرت و آزادی ‏همھهممراه بیاورد.‏ تئاتر راه بسیار خو ‏بىببىی برای به ‏بمنبممایش گذاشبنتبنن این ‏«واقعیتِ‏ ‏بجتبججربهشده»‏ است.‏ زمان حال را تنها گرامی ‏بمنبممیدارند،‏ بلکه جایگزینها و احتمالابىتبىی را نبریبرز برای این حال حاضر نشان میدهند،‏ حتا ا گر معلوم کند که هیچ احتمالىللىی برای تغیبریبرر نیست،‏ که این دستِکم میتواند روشنگر و بیدارکننده باشد.‏ این دست ‏بمنبممایشها میتوانند به اندازهی ‏بمنبممایشهای ‏مجممجحتوامجممجحور که پیام،‏ نکته،‏ یا استدلالىللىی مستحکم دارند،‏ و یا فریب و نبریبررنگ را کالبدشکافىففىی و آشکار میکنند،‏ پیام سیاسیِ‏ قدربمتبممندی داشته باشند.‏ چرا که جایگزینهای فرضی را برای به کارگبریبرری قدرت ‏همھهممچون ‏بجتبججربهای واقعی ارائه میکنند.‏ در آمریکا موانع بسیاری وجود دارد بر سر راه تئاتری که چنبنیبنن سودابىیبىی را در سر میپروراند.‏ یکی از آبهنبهها عادت آمریکابىیبىیها به شنیدن توضیحات روانشناسانه و تاربجیبجخچه و داستان شخصیتهاست،‏ ‏بمتبممایلی بسیار سنبىتبىی،‏ پیشپاافتاده،‏ و ‏مجممجحدود.‏ مانع دیگر این باورِ‏ نادرست و سنبىتبىی است که تنها ‏«جنبهی منفی»‏ است که میتواند حقایق اساسی انسابىنبىی را در بر بگبریبررد.‏ بنابراین ‏همھهممهچبریبرز تبریبرز و نیشدار میشود تا بتواند حقیقت داشته باشد.‏ اما برای این ‏مجممجحدودیتها پادزهر وجود دارد.‏ تارتحیتحخ آمریکا منبع ارزسمشسممندی از داستانهای آزادبجیبجخواهی است.‏ با بررسی دقیق گذشتهمان میتوانیم دریابیم که چطور به اینجا رسیدهابمیبمم و باز به یاد بیاور ‏بمیبمم که تارتحیتحخ آمریکابىیبىی ما هر چقدر هم که متقلبانه باشد باز هم از انسانها و انسانیتهای بزرگی برخوردار بوده است.‏ این،‏ میتوان در تلاش برای بازگرداندن آمریکا به آن کشوری که خود را در حرف و عمل وقف حقوق جدابىیبىیناپذیرِ‏ بشر و آزادیهای ‏همھهممگابىنبىی کرده بود به کار بیاید.‏ دورابىنبىی را که مذهب از طریق جنبشهای اجتماعی مردم را دعوت به جنگ علیه فساد،‏ فقر و طمع سرمایهداری میکرد به یاد دارید؟ ‏[م:‏ این جنبش که با عنوان Social Gospel شناخته میشود،‏ جنبشی پروتستان بود که در اوایل دهه ٢٠ میلادی در آمریکا و کانادا رواج یافت و اصول اخلافىقفىیِ‏ مسیحیت را در مسائل اجتماعی به کار میگرفت.‏ یکی از ‏بمنبممونههای آن جنبش حقوق مدبىنبىی به رهبرببرری مارتبنیبنن لوترکینگ در دههی ١٩۵٠ بود.]‏ آمریکابىیبىیها از تارتحیتحخ خود چندان آ گاه نیستند و این ناآ گاهی آنان را در معرض خطر نظریهپردازانِ‏ سوءاستفاده کننده و متعصب،‏ و شکارچیان سیاسی قرار میدهد.‏ !86
صحنه معاصر گروه تئاتر ا گزیت ‏بهببههار ٩۶ اما آبجنبجچه من میخواهم تنها به صحنه بردنِ‏ ‏بمنبممایشی تاربجیبجخی حتا بالاتر از سطح کار در ویلیامزبرگ نیست.‏ ‏[م:‏ ویلیامزبرگ مستعمرابىتبىی،‏ موزهای در ناحیهی تاربجیبجخی ویرجینیای آمریکا است که شامل ساختمانهای قرن ١٨ میلادی است و در آن شیوهی زندگی و وقایع مهم آن دوران به صورت زنده توسط افرادی با لباسهای ‏همھهممان دوران بازسازی میشود.]‏ من میخواهم ‏مجممجخاطبابمنبمم متوجه نقش خود در ‏همھهممدسبىتبىیشان برای فراموشی و فریبخوردگیِ‏ خودشان نبریبرز بشوند.‏ آبهنبهها ‏بمنبممیتوانند در بازیابىببىی تارتحیتحخ و گذشتهی خود نقشی داشته باشند مگر آنکه ببینند که میتوانند تصمیمات نادرسبىتبىی را که گرفتهاند پس بگبریبررند،‏ یا به عباربىتبىی به رستگاری برسند.‏ اینجا تئاتر ‏همھهممگابىنبىی مطرح میشود،‏ تئاتری که در آن گروهها ‏همھهممگان را عمیقاً‏ در اجرای اثر درگبریبرر میکنند و احساس مالکیت به تکتک آنان دست میدهد،‏ احساسی که حسِ‏ ‏بمتبمملک نیست،‏ بلکه سرپرسبىتبىی و مشارکتِ‏ مسئولانه است و تأثبریبرری سازنده دارد.‏ تئاتر شورابىیبىی آ گوستو بوال را از یاد نبرببرر ‏بمیبمم!‏ تئاتر رهابىیبىیبجببجخش واقعی،‏ که از نظر من ‏همھهممان تئاتر سیاسی است،‏ هنگامی ‏بجتبجحقق مییابد که ‏مجممجخاطب و آفریننده و زمان و مکان و تارتحیتحخ و ‏همھهممه در هم میآمبریبرزند تا نه تنها به مرور آبجنبجچه گذشته است ببرپبرردازند،‏ بلکه به ورای آن نبریبرز نگاه کنند تا ببینند چه چبریبرزی ‏ممممممکن است و چه چبریبرزی میتواند تغیبریبرر کند و چگونه زوایای ‏بهببههبرتبرر طبیعت ما میتوانند ظاهر شوند و غلبه پیدا کنند،‏ ‏همھهممچنان که ما تلاش میکنیم دریابیم چه باید کرد و قدرت چگونه میتواند برای ‏بهببههبود شرایط بشر،‏ و نه نابودیِ‏ او،‏ استفاده شود.‏ البته چنبنیبنن تئاتری بسیار متفاوت از تئاتری است که امروز دار ‏بمیبمم.‏ تئاتر شورابىیبىی بوال هرگز در دل منهبنتبنن اجرا ‏بجنبجخواهد شد،‏ چرا که ‏مجممجخاطبانِ‏ احتمالىللىیِ‏ آن به دنبال ‏بمنبممایشهابىیبىیاند که به مشکلات خانوادگی،‏ اعبرتبررافات آدمها،‏ و تباهی قطعی پس از دوران کالجللجج میپردازند.‏ اما این ما را از آمادگی برای وضعیتِ‏ جدیدِ‏ سیاسی خودمان،‏ و اندیشیدن دربارهی تئاتری کمبرتبرر صنعبىتِبىی و بیشبرتبرر پیوند خورده با زندگی انسانها باز ‏بمنبممیدارد.‏ تئاتری که مردم واقعاً‏ به آن تکیه کنند تا به آبهنبهها برای سازماندهی افکار و توانابىیبىیهایشان کمک کند.‏ تئاتری سیاسی خواهد بود که کوچکبرتبررین شباهبىتبىی به آبجنبجچه امروز در آمریکا میبینیم ندارد:‏ تئاتری مفید و کارآمد.‏ این،‏ فکرِ‏ بکری است!‏ * * * با اندکی تعمق هر چه این روزها بیشبرتبرر تئاتر میبینم بیشبرتبرر درمییابمببمم که تئاتر،‏ دستکم در دوران ما،‏ برای تغیبریبرر سیاسی نیست.‏ در سال ٢٠٠۶ بیل بلنتاین در ‏مجممججلهی ‏«صحنهی ۴» یادداشت پُرمغزِ‏ کوتاهی با عنوان ‏«نوشبنتبنن ‏بمنبممایشنامه»‏ دربارهی روند ‏بمنبممایشنامهنویسی نوشت.‏ بلنتاین در نوشبنتبننِ‏ ‏بمنبممایشنامه قدرت ‏بجتبجخیل را مهمتر از منطق میداند،‏ تا ‏بمنبممایش ‏«انسانیتمان را به ما یادآوری کند.‏ به یادمان بیاورد که ما ‏همھهممگی آسیبپذیر ‏بمیبمم و ضعیفیم و ناقصیم.‏ بیایید کاسبىتبىیهابمیبممان را صمیمانه رو کنیم و داشتههای مشبرتبررکان را گرامی بدار ‏بمیبمم.»‏ این گرامی داشبنتبننِ‏ کاسبىتبىیهای مشبرتبررک بسیار انسابىنبىی است،‏ اما در عبنیبنن حال ‏بجتبججویز سکون و ‏بىببىیعملی سیاسی نبریبرز هست.‏ ‏بمتبمماشا گر غرق در اندیشهی کاسبىتبىیهای ‏جمججممعی از تئاتر خارج میشود و به یاد اخلاقیات میافتد و در این یادآوری به درجهای از تسلای فردی در مقابل آشفتگی اجتنابناپذیر زندگی میرسد.‏ ا گر ‏بجتبجحلیل بلنتاین درست باشد،‏ که فکر میکنم درست است،‏ پس تئاتر جابىیبىی برای سیاست نیست.‏ چرا که کالبدِ‏ شکنندهی انسابىنبىی تئاتر ‏بمنبممیتواند مادهی منفجرهی پرتضاد سیاست را در خود جای دهد.‏ سیاسبىتبىی که در واقع ‏بمتبمماماً‏ در این !87
Page 1 and 2:
صحنه معاصر ‏بهببهه
Page 3 and 4:
صحنه معاصر گروه تئ
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36: صحنه معاصر گروه تئ
Page 85: صحنه معاصر گروه تئ
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
show all

صحنه معاصر بهار ۹۶

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?