66 Dr. Pful: Štyri rostlinske pomjenowanja.Zhorjelca). Cyłe pomjenowanje poznamjenja potajkim ‘žabjacuměst-li’, t. j. žabjace městnišćo (‘Poggendorf, Froschweiler’).2. Tryčk, Ononis spinosa, hauhechel, weiberkrieg, rěkašeněhdy strećik (t. j. wada, wadźawe zelo, streitkraut); pomjeno¬wanje wujasnja so přez čěske słowo stret (zetkanje, zetkowanje),kiž so tudy we mysli wadźenja trjeba; połny wuraz běše, směm-lipo němskim sudźić, něhdy ‘žonjacy strećik’. Započatne ‘s’ je sozhubiło, kaž n. př. při słowje struna — truna.3. Pólšica, Chenopodium album, weisser gänsefuss, poka¬zuje na swojim stołpiku horjeka łopješko, kotrež je podobne nahusacu packu, kiž je znajomo z třomi palcami (porsćikami) wu¬hotowana. Wot tychle třoch palcow ma rostlina swoje mjeno;wona rěkaše něhdy palčica, połnje husaca palčica (gänse¬zehenkraut).4. Łažawa abo łažaja, Glyceria aquatica, süssgras, maswoje mjeno wot słód-kosće, t. j. wot adjektiviskeho korjenjasład- (sład-ki, słódki) jendź. sweet, łać. suavis (t. j. suad-vis),gr. άδύς, ήδύς (něhdy suadvys); wona rěkaše z woprědka sła¬dźawa abo sładžaja (trawa). Počatne ‘s’ je so njeporjadnjewuwostajiło.Připis. Zwukładowane pomjenowanja pokhadźeju z tamejepředhistoriskeje słowjanšćiny, na kotruž sym w Časopisu hižowjacy króć pokazał. Wone su jako přijate (móhł-rjec cuze)słowa do našeje historiskeje serbšćiny přejšłe; tehodla su w běhučasow na swojej prěnjotnej twórbje tak wjele škodowałe. Posle¬dnja (4.) rostlina by, hdy by jeje mjeno domjace było, z wěstotusłodźawa abo słódna (trała) rěkała; tama zastarska słowjan¬šćina pak je — kaž sym na wšelakich přikładach wobkedźbował — počatne ‘w tymle nastupanju grichiskej rěči runała. Pólšicy so z nět¬čišim serbskim pomjenowanjom husaca nóžka praji. Słowo‘poga’ je hižo zastarsku našemu rodej njeznajome było; hewaknaši wótcojo njebudźechu ‘poži’ na ‘boži’ přetworili: přetož Łu¬žiski Serb zynkaj ‘b’ a ‘p’ stajnje swěru rozdźěla.
Hišće někotre rostlinskeWułožił M. Róstok.mjena.Syrotki (Viola tricolor, Stiefmütterchen), tež macoški asróčina stopa mjenowane. Kwětka ma pjeć płatkow abo kwětnychłopješkow a jene z nich je najwjetše a najpyšniše, a tež pjeć pod¬stawkowych łopješkow. Lud mjenuje posledniše “stólčki“ a wu¬kładuje kwětku a mjeno tak: Macocha (die Stiefmutter, najwjetšekwětne łopješko) sedźi na dwěmaj stólčkomaj; jeje prawe dźěći(pobočnej kwětnej łopješcy) sedźitej kóžde na jenym stólčku a„syrotcy“ (die Waisenkinder) sedźitej wobě na jenym stólčku.Štóž je kwětcy mjeno dał, je sebi ju jara derje wobhladał atež hewak mudry być dyrbjał! Sróčina stopa je drje tež poetiskemjeno, tola tudy nic tak kaž „syrotki“. Hewak ma tuta kwětkasćěhowace mjena: Matuška, syrotka DŁ., Macoška Č., Sirotica,mačeha, mačešica JS., Macoszka, bratr z siostrą, bratki, wdówki P.,Iwan da Marja, bratki, motylki, trojicyny cwěty R.Kačawka, kačidło, kačica (Entengries, Teichlinse), dokelžkački we njej rady swoju cyrobu pytaju. Ma tež mjeno: Křěk.Gingawa (Nuphar luteum, gelbe Nixrose oder gelbe Wasser¬lilie). Lud wupraja „gengawy“. Podobne mjeno za tutu rostlinuwe druhich słowjanskich ryčach njenadeńdźemy. Tola je we pól¬skej ryči podobnje klinčace mjeno: Gęgawa a woznamjenja dźi¬wju husycu. (Red. gęjgać, gągać = schnattern.) Podoba „gin¬gawow“ z gęgawami by potom jich žołta barba była, hdyž młodehusy we wodźe płuwaja. Gęgawa je pak najskerje naše gigawa,němske Gickgack. „Es flog eine Gans über den Rhein uud kamals „ ,,Gickgack"" wieder heim." Hewak móže so tutej rostlinjemjeno „husycy“ dać, dokelž jako we wodźe rosćaca so tam a semkhila, jako płowace huso.Žida (Cuscuta, Flachsseide) z němskeho słowa ,,Seide".Hedwab’ polny P. rěka serbski „pólna žida“. Druhe słowjanskepomjenowanja tuteje rostliny maja korjeń we słowje „přasć“:přeźenco DŁ.; predenica JS.; soročja prjaža R.Konopjej je so wutwliny „Cannabis“. Konopia P. Konoplja, konopel R. Konopla, konopljica JS.67
- Page 1 and 2:
ČASOPISMAĆICY SERBSKEJE1883.Redak
- Page 3 and 4:
Namjezne ludowe pěsnje.Druha zběr
- Page 5 and 6:
Namjezne ludowe pěsnje.5Zeńdu se
- Page 7 and 8:
Namjezne ludowe pěsnje.6. Zlemki z
- Page 9 and 10:
Namjezne ludowe pěsnje. 99. Zlemki
- Page 11 and 12:
Namjezne ludowe pěsnje.11Tam se w
- Page 13 and 14:
Namjezne ludowe pěsnje. 1314. Star
- Page 15 and 16:
Namjezne ludowe pěsnje. 15Hdyž su
- Page 17:
Namjezne ludowe pěsnje.17Ja ’zyj
- Page 20 and 21:
20 Dr. E. Muka:Hornjoserbske ludowe
- Page 22 and 23:
22 Dr. E. Muka:Rězakom z Bělčec,
- Page 24 and 25:
24 Dr. E. Muka:Hdźež sy mój luby
- Page 26 and 27:
26 Dr. E. Muka:Čakaj šće lětko,
- Page 28 and 29:
28 Dr. E. Muka:Hdyž druhom’ lubk
- Page 30 and 31:
30 Dr. E. Muka:Bóch zhojeny, bóch
- Page 32 and 33:
32 Dr. E. Muka:18. Wubjerawosć.(Wo
- Page 34 and 35:
34 Dr. E. Muka:Mać jědźeše do K
- Page 36 and 37:
36 Dr. E. Muka:27. Mjetel.(Smol. I,
- Page 38 and 39:
38 Dr. E. Muka:31. Dary.(Přir. Smo
- Page 40 and 41:
40 Dr. E. Muka:Stara mać po dworje
- Page 43 and 44:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 43Wo
- Page 45 and 46:
(Smol. I, p. 23.)Hornjoserbske ludo
- Page 47 and 48:
Z tamneho boka klóštyraSteji murj
- Page 49 and 50:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 4956.
- Page 51 and 52:
Běłom’ njedaj ničo,Tajkoh’ s
- Page 53 and 54:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 538)
- Page 55 and 56:
Hornjoserbske ludowe pěsnje.Město
- Page 57 and 58: Hornjoserbske ludowe pěsnje. 57Na
- Page 59 and 60: 59Dwě pěsničcy.Z kritiskim přid
- Page 61 and 62: Dwě pěsničcy. 61potom wot słowo
- Page 63 and 64: Přinošk k serbskemu knihopisej. 6
- Page 65: 1 (27 w Markusowych textach.)
- Page 105 and 106: W o b s a h.Namjezne ludowe pěsnje
- Page 107: Štyri rostlinske pomjenowanja.Wuja
- Page 111 and 112: M. Kósyk: Basnje. 69Přispomnjenje
- Page 113 and 114: Basnje.Lej, prjezy se šćani Nykso
- Page 115 and 116: Basnje. 736. Tři přělnice.Tři p
- Page 117 and 118: Basnje. 7510. Błudny rejtaŕ.Źo j
- Page 119 and 120: Basnje.Cełej mani ga maš přikaza
- Page 121 and 122: Basnje. 79Cuznik pón tak mysli wó
- Page 123 and 124: Basnje. 8113. Na třoch kralach.*)N
- Page 125 and 126: Hyšći křoceń? Ně, ně, ně,Zas
- Page 127 and 128: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 129 and 130: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 131 and 132: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 133 and 134: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 135 and 136: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 137 and 138: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 139 and 140: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 141 and 142: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 143 and 144: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 145 and 146: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 147 and 148: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 149 and 150: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 151 and 152: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 153 and 154: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 155 and 156: Dr. Pful: Šyldowska rada. 113pak a
- Page 157 and 158: M. Hórnik: Katechismus Jakuba Tici
- Page 159 and 160:
Katechismus Jakuba Ticina z 1. 1685
- Page 161 and 162:
M. Hórnik: Zacharias Bierling a je
- Page 163 and 164:
Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 165 and 166:
Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 167 and 168:
Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 169 and 170:
Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 171 and 172:
Serbske słowa w zapiskach P. F. Ko
- Page 173 and 174:
Serbske słowa w zapiskach P. F. Ko
- Page 175 and 176:
Kóncowki -eho, -emu, -oho, -omu. 1
- Page 177 and 178:
Kóncowki -eho, -emu, -oho, -omu. 1
- Page 179 and 180:
Njeporjadne zesłabjenje někotrych
- Page 181 and 182:
Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pi
- Page 183 and 184:
Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pi
- Page 185 and 186:
Filip Rězak: Hólčkowa słužba.
- Page 187 and 188:
Někotre varianty delnjoserbskich p
- Page 189 and 190:
Někotre varianty delnjoserbskich p
- Page 191 and 192:
Wućahi z protokollow M. S. 149ćic
- Page 193 and 194:
Wućahi z protokollow M. S. 1516) P
- Page 195 and 196:
Wućahi z protokollow M. S. 153Wš
- Page 197 and 198:
Zapis wučenych wustawow a towaŕst
- Page 199 and 200:
I.Wupožčene pjenjezy.Do lutowaŕn
- Page 201 and 202:
Přinoški sobustawow M. S. 159Gilb
- Page 203:
Wobsah.Štyrirostlinskepomjenowanja