MAĆICY SERBSKEJE

Wo někotrych słowach a twórbach. 894 a) Powyšene abo wosrjedźne e a wysoke abo dołhe ebudu ja w tymle § přez ε a η poznamjenjeć.b) Wysoke vokale hornołužiskeje serbšćiny — wot delekana horje wobhladane — bychu potajkim tele byłe: Jednore e,powyšene ε, serbske y (kiž němskemu hłubokemu ‘i’ we słowje‘stimme’ wotpowjeda), wysoke η (něm. ‘ee’), naše hornołužiske ě(kiž jara na ‘i’ pokazuje), jasne i (kiž je najwyšši vokal, kaž běprjedy ‘e’ bjez wysokimi najnižši); z jótowanjom je, jε, .., jη,jě, ji.c) Za tym hač so wosrjedźne ε z mjehkim přidychom (z jó¬tom) abo bjez samsneho wurjeknje, připaduje jeho zynk pak bližena ‘ě’ abo na ‘y’, tak zo so ći nimale zda, kaž by ě abo y słyšał.5. Nizke abo jednore e so pola nas jara husto trjeba.6. a) Powyšene abo wosrjedźne ε ma hornokrajna serbšćinawe sćěhowacych słowach: cεdźić,lεžu, sεdźu, nεžli, srεdźa,wεčor, wεčηŕ (we wšědnym prawopisu ‘cedźić, ležu, sedźu,nježli, srjedźa, wječor, wječeŕ’.b) Delanske wurjekowanje je tehorunja ‘wječor’, ale wεčeŕ.Słowo nježli, w ranišim dźělu horneho kraja słyšane, so w De¬lanach njetrjeba, ale hakle zaso w Delnych Łužicach. Słowjesa‘cedźić, ležeć, sedźeć’ su to j, kiž něhdy kóncowku započinaše,móhł-rjec na dwě połojcy rozdźělili, tak zo so cejdźić, lejžeć(tež ‘lajžeć’), sejdźeć wurjekuje (přir. dł. chojźiś = khodźić).7. Hornokrajna serbšćina ma wysoke η a) we wukónčenju-el (wokoło Mužakowa hišće ‘-elj’), -eń, -eŕ, potajkim předsćěhowacym jótom: n. př. dźećηl, kamjηń, wowčηŕ (wewšědnym prawopisu ‘dźećel, kamjeń, wowčeŕ’), po delansku‘dźećεlj — dźećel, kamjεnj, wowčerj’;b) před wysokim i ha j we wukónčenjach: n. př. z mró¬čηlηmi, zηmηnjo (pisane ‘z mróčelemi, zemjenjo’), delanscy‘z mróčelami, zεmjany’;c) w genitivach a dativach na -eje (-jeje), -ej (-jej): n. př.dobrηje, dobrηj, božηje, božηj (pis. ‘dobreje, dobrej, bo¬žeje, božej’), delanscy ‘dobrεje, dobrεj, božεje, božεj’;d) w 3. wosobje nηje (pis. ‘njeje’), delanscy ‘nεjo, nεj’;e) w negaciji ‘nje’ před wysokimi vokalami a před jótom:n. př. nηběch (pis. ‘njeběch’), delanscy ‘nεběch’; nηpij (pis.