MAĆICY SERBSKEJE

108 Dr. Pful:drje směmy to njeporjadne ‘o’ z tym potajnistwojtym o hromadudźeržeć, kotrež n. př. we słowje hłodoměrski (hungerleiderisch)z wjetša ‘wjazacy vokal’ mjenuja.§ 11. Ćahnyć, steju.1. Někotři pisaju, kaž by imperfekto ‘ćahnych’ rěkało. Jelizoso woprawdźe něhdźe tak praji, je to wopaki tworjene, kaž namstarobołharšćina swědči, a tež naš Handrij Zejleŕ, kiž we swojejgrammaticy (1830) po Budyskej narěči cyle prawje wuknich anawuknych rozdźěla. Imperfekto tameho słowjesa je po nět¬čišej pisnej rěči ćehnjech; a ‘ćahnych’ je praeteritalny aorist,runjež jeno we zestajeńkach trjebany, kaž n. př. s-ćahnych(2. sćahny). Pódla teho pak mamy tež twórbu s-ćeže (2. sćeže).Jedyn teju praeteritalneju aoristow je tak dobry kaž druhi (přir.kłóch — kałnych); kóždy wot njeju pak ma (cyle kaž kłóć akałnyć) swoju samsnu logisku móc: n. př. holca rub z blidasćeže (nahm hastig hinweg), z blida sćahny (nahm hinweg);muž sebi kłobuk sćahny (nahm ab), sćeže (lüftete); wón čas¬nik naćahny (zog die uhr auf), so rozćahny (streckte sich).2. Łužica pokazuje přikłada dla na słowjeso hnuć. To sonjehodźi, dokelž je hnuć cyle hinak tworjene, kaž z pólskehoinfinitiva giąć widźimy (přir. tež stbłh. gnuti pódla ‘gunuti’).*)Tehodla dyrbimy sebi druhe słowjesa na -nyć (resp. -nuć) wob¬hladać, a tajkeho wotmyslenja dla je trjeba kus hłubje wuzběhnyć.3. a) Wysokej zynkaj ‘i, j’ mataj po swojej wysokej při¬rodźe tu samownoć, zo prjedyšu sylbu vokaliscy pozběhujetaj:n. př. kijami — kijemi; skoro — skerje; dobry — (debrje)derje; ćahnu — ćehnješ; z-jaw-ny — z-jewić; pola limbor¬skich Serbow n. př. dobrŭ-i abo dubrŭ-i — dubrüj — dübrüj —dübri — dibri.b) Tak su w našej horjanskej rěči infinitivy na -nući z dru¬heje konjugacije so přez přitomne ‘i’ na ‘-nüći’ pozběhnyłe, ko¬trež je so po našim serbskim wašnju na -nyći přetworiło a na¬posledku swoje ‘i’ zhubiło: n. př. wuknući — wuknüći — wuk-*) Tudy njejedna so wo naše derje znajome słowjeso hib-nyć (sohibnyć), ale wo něšto na ιν-έω podobne.