MAĆICY SERBSKEJE

Wo někotrych słowach a twórbach. 93(machen). Tole słowjeso pokazuje so pola nas w Hornej Łužicyjenož w reflexivnej twórbje so dźeć (sich machen, sich bilden,sich gestalten, als traumgebilde erscheinen, träumen).b) Stbłhske praesento ‘dě-ju’ by nam twórbu dźěju poski¬ćało. Naša serbšćina pak je sebi dźeju (dł. źeju) a dźiju wu¬tworiła: prěniše wot druhotneho (infinitivoweho) kmjena dźe¬(dźe-ć), posledniše wot powyšeneho kmjena dźi- (di-ja-ti). Přir.tež ‘li- (giess-en)’: praes. li-j-u, infin. li-já-ti — ljati —ljaći — ljać — leć; delanscy infinitiy ‘le-ć: praes. le-j-u.c) Dokelž so słowjeso so dźeć (träumen) jenož w hornymkraju trjeba, njemóžemy hinak, hač zo praesento mi so dźijepisamy.d) Zestajeńka so pře-dźeć (sich durcharbeiten = aufgehen[von geschwüren]) ma tehorunja vokal i, mnjež by tež e zro¬zymliwe było (předźije so, předźeje so), porst so předźa, je sopředźał.e) Stbłhrske na-dějati sę (sich hinaufarbeiten, sich em¬porheben = sich durch hoffnung erheben, hoffen) móže w 1.wosobje nadźeju so a tež nadźiju so klinčeć. Na zbližowanjedialektow bjeŕmy při pisanju nadźeju so.f) Stbłhrska naděja (hoffnung) dyrbi po prjedy podatymprawidle pola nas n a d ź ej a (nic ‘nadźěja’) rěkać, a to słowo dyrbiso tež tak pisać, dokelž je naše hornokrajne ‘nadźija’ jenož powopačnej analogiji (z twórby ‘nadźiju so’) wudźěłane.g) We wurazu dźě-ło je ‘ě’ so přez to zdźeržało, zo jedołho w zanknjenej sylbje stało: Dě-tro (štož kaž ‘dět-ro’ klin¬češe) — dědro — dědło — děło — dźěło. Přir. πέτ-ομαι,pt-ak — pjet-tro — pjetro — pjero. Sylba -tro je tosamotnaz łaćanskim a grichiskim ‘-trum, -τ oν’, a zynkaj ‘r — ł’ sebiznapřećnje wotpowjedataj.h) Naše starše pismowstwo podawa nam (2. Mojz. 35, 35)ětowanu twórbu dźěće (das weben, tkanje). By-li so tudy wokorjeń dźěć = ‘dźeć’ jednało, by tajke ‘ě’ wurjadne było, nje¬móhło pak nam při pisanju druhich twórbow słowjesa ‘dě-ja-ti’za prawidło słužić. Najskerje pak słuša wuraz dźěće k słowjesu‘dě-ti’ a běše něhdy komposito w dźěće, das einlegen, das ein¬fügen, das einschiessen (des webers). Runje tajke w je při po-