MAĆICY SERBSKEJE

Wo někotrych słowach a twórbach. 873. Wujasnjenje pokazuje, zo stej dyžli a nježli jenak prě¬njotnej, runjež ma so prajić, zo dyrbi nježli wo wjele młódšebyć, dokelž při nastaću samsneho předłožka hižo enowane ‘nje’žadaše, štož při prjedyšim nałožowanjom słowa ‘do’ hišće trjebanjebě.4. Čitaŕ tež widźi, zo a čehodla njesměmy nyžli pisać, azo je w našim słowniku prawje nježli podate. (Přir. §4, 6a.)§ 3. Buch — bych.1. W maćičnym Časopisu str. 99—101 sym ja pokazał, zoa kak stej wobej twórbje historiscy pódla sebje wobstałoj. Zawobkrućenje mojeho rozestajenja chcu hišće to naspomnić, a) zopólska twórba będąc njeje futuriskeje, ale praesentiskeje mocy,a b) zo Schleicher na twórbje bų ani wo najmjeńše njedwěluje.2. Buch potajkim ničo młódše njeje hač poručane ‘bych’.Buch njeje z twórby ‘bůich — bych’ zesłabjene, ale z nosowa¬neho ‘buch’, kotrež posledniše je runje tak prěnjotne kaž ‘bůich’.3. Jeno delanski subjunktiv buch (= bůich) je swoje ‘i’zhubił, cyle kaž delanski infinitiv buć (= bůi-ti).Připis. Hdyž je naša serbšćina porno starobołharšćinje nammóžnotu dała, indikativ buch a subjunktiv bych rozdźělować,bychmy my njeprawje činili, hdy bychmy teju twórbow tak nje¬nałožowali, kaž rěč sama nam to pokazuje a přikazuje. Člowskarěč je sebi z dobrych přičinow indikativ, konjunktiv a t. d. wu¬dźěłała: a tajke logiske přičiny, kiž hišće dźensa runje tak derjepłaća kaž zastarsku, maju so tež hišće dźensniši dźeń česćić.§ 4. Wědźa, rěč a přederěč, so nadźeć, dlějši.Łužica praji, zo 3. pluraliska wosoba praesenta ‘wěm’ sowokoła Wojerec wědźa wurjekuje. Zo móhli to rozsudźić, dyr¬bimy sebi naše e kus bliže wobhladać.1. Hornołužiska serbšćina ma troje a) nizke a jednore,b) powyšene abo wosrjedźne, c) wysoke a dołhe; n. př. a)te stare deski, b) sedźu, ležu, c) zemja, selić.2. Kóždy tychle e-skich zynkow móže tež jótowany abozmjehčeny być: n. př. a) mje bjeru, b) wječor, c) knjeni.