138 M. Hórnik:Snadź so hodźi za kóžde tutych zesłabjenjow wjacy přikła¬dow nadeńć. Nochcych wšak dospołny zapisk sem słušacych po¬dać, ale našim rěčespytnikam jenož dla dalšeho přepytowanjatuto wobkedźbowanje naspomnić.Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pisać?Wułožił M. Hórnik.Vokalism našeje hornjo- a delnjoserbskeje rěče njeje słowjan¬skim rěčespytnikam hišće dosć znaty. Słowjenjo njespóznawajujón ze serbskich knihow, dokelž so w nich často hubjeny abonjestajny prawopis (n. př. w Zwahrowym słowniku) nałožuje.Wosebje bywa tehodla njejasnosć wo tym, hdźe Serbja Ѣ ze swo¬jim „ě“ zaměnjeja a hdźe nic.Naš difthong „ě“ ma wosebity zynk, kotryž w čěšćinjez cyła njeje, w pólšćinje pak słyši so druhdy njeregularnje při„ie abo ié“; w pismje zetkuje to z ruskim ѣ, z južnoserbskim-ije a t. d. Najlěpje hodźi so grafiscy woznamjenić: ^ě, jakoby wobaj krótkaj zynkaj nadobo wustorčił.*) Podobnje drjeje tež w starobołharšćinje so wuprajało (ia, ie, ea, pozdźišo tež„ii, io, iu“), hdyž so pismik Ѣ hodźi snadź rozpołožić do po¬wróćeneho cyrillskeho „e“ z prěkušom „i“ woznamjenjacym, abotež do głagolskeho „a“ (?) z přidatym kruchom (koleskom) dru¬heho pismika (i abo Ь) na delnim kóncu, hač runje ma znategłagolske pismo hinaše znamjo za Ѣ, mjenujcy , štož so jakoz łaćanskeho A z dosrjedźa abo spody přistajenym „i“ zestajene zda.Dokelž naše „ě“ jako ^ě klinči, zastupuje wono w cuzychsłowach podobne prěnjemu abo druhemu elementej blizko ležacezynki: i, ü; e (ee), ä (krótke „e“): běrtl (Viertel), běrna (Erd¬birne = Kartoffel, kulka, zemjak), hěca (Hitze, horcota, ćopłota),něšpor & nyšpor (vesperae), jěrcheń (Nierchen, Niere), fěršta (Fürst),kwětla (cydonia), běrc (ital. sbirro) a t. d.; měca (Mütze), hěta*) Naše hornjoserbske „y“ = ŭ ě: ty; delnjoserbske „y“ = ŭ : ty,rycaś; tehodla so wot Serbow druhdy z „i“ abo němskim ü woznamjenja, wo¬sebje w staršich rukopisach. Homjoserbske „y“ (u e) přikhadźa w někotrychdelnich stronach po hubnikach a krknikach za „ó“: wyda, kyń.
Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pisać? 139(Hütte)*) a t. d.; Jězus, Pětr, Jěwa; měrc (delnjos. mjerc, März),měrkuš (Merks, Gedächtnis), Šćěpan (Stephan, swójbne mjenotež Šćapan) a t. d. Podobnje je „ě“ m. „i“ w někotrych sło¬wjanskich „i“, n. př. jěrcha; w někotrych delnjoserbskich pak „i“m. „ě“: lip, spiw a t. d.W serbskich słowach pisa so ě město stsł. stbołh. Ѣ:**)1) Hdźež je Ѣ w jenosylbnych (z wjetša tež delnjoserbskich)korjenjach abo w prěnjej sylbje kmjena wosebje stopnjo¬waneho (ě z korjeńskeho i), n. př.: běch (bějach: być), běda, běh,běły, dł. bělman (bělmo), -běrać, běsman, blědy, brěmjo, brěza;čěrać (ale čerić), cwěla & čwěla; ćěło, ćěŕ, ćěšić, ćěsny, ćěsto; drěć,drěmać, dźěć, dźěćo, dźěd, dźěl (źěł), dźěło, dźěra, dźěža; glěwki,gněśiś; hnězdo, hněw, hrěch, hrěć, hwězda; dł. chwěś; kćěć m.kwěćeć (přir. delnjos. kwisć), khlěb, khlěw, khrěn, klěšć, klětka(poklět), -klěwaś, křěk (vgl. č. skřek), kwěć; lěcha, lěhać*, lěkaś,lěkaŕ, lěni, lěp, lěpši, lěs, lětać, -lěwaś, lěwica, lězć; mě (delnjos.mje, mi), měch, měć, mědź (mědźeńca), měłki (niłki), měnić,měr, měra, měrik?, -měś m. uměś (rozměś), měsac, město, měsyć,mlěć, mrěć; ně, (něčeji, něchtó, něšto), němy, nět & nětko;pěha (piha), pěna, pěsćić, pěseń, pěsk, pěston, pěši, plěch, plěć,plěnčić (plěny, fasciae), plěseń, prěć, prěki; rěbl (dł. labra), rěč,rědki, rěka, rěpa, rěsać (rozrěsać), rězać (ale: rizwo [čěski: riza]);sćěgnuś, sćěha, sćěna, sćěń (sćin), slěbro, slěd, slědni & slědny, směć(ale: smjeć = smějeć, smijeć, kaž pjany = pijany), snědać, sněh,spěch, spěć, spěw, srěbać, srěž, strěć (přestrěś), dł. střěž (střízlík),swěca, swećić, swědk, swědomy, swět, (swlěkać), šćěkać, šćěpić,šćěra, šědźiwy, šěry, škrěć, škrěk; třěcha, trěć, třěleć, třěska, třěšeń;wěc, wěcha, wěchć, wěć, wědźeć, wěki, wěko, wěnc, wěra, wěsć(powěsć a t. d.), wětr, wěwjerca, wěšćić (ale: wěsty == wo-jisty,přir. čěske: jistý a t. d.), wěšeć, wěža, wrěć; zběhać m. zdwěhać*) Ale mjasne hětki dyrbimy „jětki“ pisać, přir. pólske, poprawom tež:jermank, delnjos. jarmark, kaž pišemy: jebać, jezoli, jelizo; tola hišće a t. d.,delnjos. hyšće a t. d.**) Delnjoserbske lěc (pódla: lec) = li ac (ač-li, jene našeju „ač“ = a či,abo hač, ob); naše: lědma (dł. lěbda) = li jedwa = stsł. jedwali a t. d. supřesmyknjene, jako jelizo = jezoli a t. d. Tute a podobne zestajane wja¬zawy pišmy w jenym słowje, kaž: abo = a lubo (vel, korjeń: velle volo);ani, byrnje, nježli, přetož, khiba zo akcent hinak žada: nic jeno, hač runje.
- Page 1 and 2:
ČASOPISMAĆICY SERBSKEJE1883.Redak
- Page 3 and 4:
Namjezne ludowe pěsnje.Druha zběr
- Page 5 and 6:
Namjezne ludowe pěsnje.5Zeńdu se
- Page 7 and 8:
Namjezne ludowe pěsnje.6. Zlemki z
- Page 9 and 10:
Namjezne ludowe pěsnje. 99. Zlemki
- Page 11 and 12:
Namjezne ludowe pěsnje.11Tam se w
- Page 13 and 14:
Namjezne ludowe pěsnje. 1314. Star
- Page 15 and 16:
Namjezne ludowe pěsnje. 15Hdyž su
- Page 17:
Namjezne ludowe pěsnje.17Ja ’zyj
- Page 20 and 21:
20 Dr. E. Muka:Hornjoserbske ludowe
- Page 22 and 23:
22 Dr. E. Muka:Rězakom z Bělčec,
- Page 24 and 25:
24 Dr. E. Muka:Hdźež sy mój luby
- Page 26 and 27:
26 Dr. E. Muka:Čakaj šće lětko,
- Page 28 and 29:
28 Dr. E. Muka:Hdyž druhom’ lubk
- Page 30 and 31:
30 Dr. E. Muka:Bóch zhojeny, bóch
- Page 32 and 33:
32 Dr. E. Muka:18. Wubjerawosć.(Wo
- Page 34 and 35:
34 Dr. E. Muka:Mać jědźeše do K
- Page 36 and 37:
36 Dr. E. Muka:27. Mjetel.(Smol. I,
- Page 38 and 39:
38 Dr. E. Muka:31. Dary.(Přir. Smo
- Page 40 and 41:
40 Dr. E. Muka:Stara mać po dworje
- Page 43 and 44:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 43Wo
- Page 45 and 46:
(Smol. I, p. 23.)Hornjoserbske ludo
- Page 47 and 48:
Z tamneho boka klóštyraSteji murj
- Page 49 and 50:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 4956.
- Page 51 and 52:
Běłom’ njedaj ničo,Tajkoh’ s
- Page 53 and 54:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 538)
- Page 55 and 56:
Hornjoserbske ludowe pěsnje.Město
- Page 57 and 58:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 57Na
- Page 59 and 60:
59Dwě pěsničcy.Z kritiskim přid
- Page 61 and 62:
Dwě pěsničcy. 61potom wot słowo
- Page 63 and 64:
Přinošk k serbskemu knihopisej. 6
- Page 65:
1 (27 w Markusowych textach.)
- Page 105 and 106:
W o b s a h.Namjezne ludowe pěsnje
- Page 107 and 108:
Štyri rostlinske pomjenowanja.Wuja
- Page 109 and 110:
Hišće někotre rostlinskeWułoži
- Page 111 and 112:
M. Kósyk: Basnje. 69Přispomnjenje
- Page 113 and 114:
Basnje.Lej, prjezy se šćani Nykso
- Page 115 and 116:
Basnje. 736. Tři přělnice.Tři p
- Page 117 and 118:
Basnje. 7510. Błudny rejtaŕ.Źo j
- Page 119 and 120:
Basnje.Cełej mani ga maš přikaza
- Page 121 and 122:
Basnje. 79Cuznik pón tak mysli wó
- Page 123 and 124:
Basnje. 8113. Na třoch kralach.*)N
- Page 125 and 126:
Hyšći křoceń? Ně, ně, ně,Zas
- Page 127 and 128:
Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 129 and 130: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 131 and 132: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 133 and 134: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 135 and 136: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 137 and 138: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 139 and 140: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 141 and 142: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 143 and 144: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 145 and 146: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 147 and 148: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 149 and 150: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 151 and 152: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 153 and 154: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 155 and 156: Dr. Pful: Šyldowska rada. 113pak a
- Page 157 and 158: M. Hórnik: Katechismus Jakuba Tici
- Page 159 and 160: Katechismus Jakuba Ticina z 1. 1685
- Page 161 and 162: M. Hórnik: Zacharias Bierling a je
- Page 163 and 164: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 165 and 166: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 167 and 168: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 169 and 170: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 171 and 172: Serbske słowa w zapiskach P. F. Ko
- Page 173 and 174: Serbske słowa w zapiskach P. F. Ko
- Page 175 and 176: Kóncowki -eho, -emu, -oho, -omu. 1
- Page 177 and 178: Kóncowki -eho, -emu, -oho, -omu. 1
- Page 179: Njeporjadne zesłabjenje někotrych
- Page 183 and 184: Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pi
- Page 185 and 186: Filip Rězak: Hólčkowa słužba.
- Page 187 and 188: Někotre varianty delnjoserbskich p
- Page 189 and 190: Někotre varianty delnjoserbskich p
- Page 191 and 192: Wućahi z protokollow M. S. 149ćic
- Page 193 and 194: Wućahi z protokollow M. S. 1516) P
- Page 195 and 196: Wućahi z protokollow M. S. 153Wš
- Page 197 and 198: Zapis wučenych wustawow a towaŕst
- Page 199 and 200: I.Wupožčene pjenjezy.Do lutowaŕn
- Page 201 and 202: Přinoški sobustawow M. S. 159Gilb
- Page 203: Wobsah.Štyrirostlinskepomjenowanja