100 Dr. Pful:zdala, z najmjeńša (wenigstens), z prěnja (erstens, prěnje),z druha a t. d.c) Za pronominojte adjektiva trjebamy pronomino i, i-a,i-e (i-s, ea, id) abo ji, ja, je, kotrehož genitiv bě ego (ejus)abo jego, jeho. Tele tři nominativiske twórby so nominativej‘staršeho’ adjektiva přidadźa, a pronominojte abo ‘nowše’ adjektivoje hotowe: n. př. now-ŭ, now-a, now-o — now-ŭ-i (nowuj),now-a-a (nowaja), now-o-e (nowoje), č. nowý (z difthongiskimzynkom na kóncu), nowá, nowé, pola nas nowy, nowa, nowe;r. nowy-j, nowa-ja, nowo-je.Připis. Adjektiva naspomnjeneju rodow chcedźa někotřijako ‘praedikativne’ a ‘attributivne’ poznamjenjeć. To je mylnepočinanje. W 1. knihach Mójzasowych 1, 16 so čita: ‘Bóhstwori dwě wulcy (t. j. wulcě!) swěcy’; a štóž je na naše dia¬lekty kedźbował, tón wě, zo móža so w Lubijskej stronje kóždydźeń wurazy słyšeć, kajkež tele su: ‘Dwě stari žoni (starěžoně!) Dwě młodźi holcy, dwě wysocy hródźi.’5. a) Hdyž substantiviski genitiv ‘now-a’ a pronominalnygenitiv ‘ego (ejus)’ hromadu stajimy, poskići so nam twórba‘nowa-ego’, kotraž so pak do nowāgo abo pak do nowēgohromadu sćehnje. Posledniše widźimy we wječorno-słowjanskichnarěčach: p. a dł. nowego, č. nowého (ze znamjenjom dołhehovokala), pola nas noweho.b) ‘Tón, ta, to’ rěka stbłhscy tŭ, ta, to (gr. τó, το , τóΝa t. d.); stbłhski genitiv je t-a (pola nas ‘teho’). Zestajeńka‘ta-ego’ skontrahuje so pak do tāgo abo pak do tēgo.c) Tak widźimy, zo ‘tēgo’ cyle z tych samych žiwjołowwobsteji, z kotrychž ‘nowēho’, a zo žana přičina njeje, kotraž bynas při tamym na ‘-oho’ nuzowała, runjež so tajke w druhichnarěčach pokazuje. Ja potajkim praju, zo regularna kontrakcijanam tēgo — teho podawa, a zo so ‘togo’ na wurjadnym pućudocpěje. (Zynk ‘j’ při tejle kontrakciji žaneho městna a potajkimtež žaneje zamóžnosće měł njeje.)6. Ale ‘koho, koho’? Ta twórba chce wosebliwje a krućezwobhladowana być.a) Mjena našich konsonantow so z wjetša ze zynkom e (ej)vokalisuja: n. př. b-ej, c-ej, d-ej. Ale krknaj konsonantaj
Wo někotrych słowach a twórbach. 101‘b, k’ bjerjetaj hłósnik a tak, zo so jimaj ha, ka rěka. A wonajsebi vokal a tehodla žadataj, dokelž je jimaj jako krknikomajkrkne a bóle přirodne a lubše hač dźasnowske ‘e’. Duž namdźiwno njebudźe, jelizo hdźe wohladamy, zo je krkne ‘k’ dźasnow¬ske ‘e’ dele sćahnyło na krkne a.b) ‘Qu-i-s, qu-i-d (τίς, τί = kis, ki)’ rěkaše na słowjanskimpolu něhdy kŭ, k , a pozdźišo kŭ, č ; we starobołharšćinje trje¬baše so zestajeńka kŭ-to (quisnam, wer denn?), č -to.c) Zastarske ‘č ’ je so pola nas zakhowało we akkusativje(če) čo: n. př. za čo, pře čo (warum).d) Wot stbłhskeho č to (z akcentom na poslednjej) nastapola nas neutro (čto) što (was?), a na wurjadne wašnje težmaskulino štó (gen. koho).e) Wot stbłhskeho kŭto wuńdźe naš delanski*) nominativhdo (wer?), kaž tež horjanske ni-chtó (niemand; del. nichtena nihdo, dł. nichten, nicht), ničo (nichts), a ně-chtó (jemand),ně-što (etwas).f) Genitiv stareho ‘kŭ (kŭ-to)’ rěkaše něhdy k-a. Hdyžtónle substantiviski genitiv ‘ka’ a pronominalny genitiv ‘ego’zjednoćimy, pokazuje so nam twórba ka-ego (cujus). Dokelžpak je po horječnym spomnjenju ‘k’ sebi vokal ‘a’ wuzwoliło,přetwori so ‘ka-ego’ do ka-ago.**) ‘Ka-ago’ spłuwny po zwu¬čenym zakonju do kāgo, a tole ‘kāgo’ zesłabi so w běhu časowna kōgo, kiž nětko pola nas koho rěka. Tajki na kontrakcijiwotpočowacy dołhi vokal pak je so pola nas we twórbomaj koho— komu hač na dźensniši dźeń zakhował, hdyž my horjanscy‘kōho — kōmu’ wurjekujemy, a delanscy ‘kóho — kóm’.g) Tak sym rozestajał, na kajke wašnje je po mojich wob¬kedźbowanjach wukónčenje -oho so wuwiło: t. r. pod zamóžnosću(einfluss) krkneho ‘k’, kotrež sebi twórbu ‘a-a’ wuskutkowa, kižso najprjedy do ‘ā’ a potom do ‘ō’ přewobroći. Tehodla ja, sopřirodźi wěcy přidawajo, z nuznotu twórbu koho, komu přiji¬mam, twórbu ‘toho, tomu’ pak jako njeorganisku wotpokazuju.*) Z Ćisoweje znaju singulariski nominativ ‘da’, we wurazu ‘Da wě(wer weiss)?’ Twórba na ‘-a’ pokazuje na pluraliske neutro.**) Přeskočenje sćěhowaceho vokala na prjedyši mjenuje Schleicher na¬wopačnu assimilaciju (umgekehrte assimilation).
- Page 1 and 2:
ČASOPISMAĆICY SERBSKEJE1883.Redak
- Page 3 and 4:
Namjezne ludowe pěsnje.Druha zběr
- Page 5 and 6:
Namjezne ludowe pěsnje.5Zeńdu se
- Page 7 and 8:
Namjezne ludowe pěsnje.6. Zlemki z
- Page 9 and 10:
Namjezne ludowe pěsnje. 99. Zlemki
- Page 11 and 12:
Namjezne ludowe pěsnje.11Tam se w
- Page 13 and 14:
Namjezne ludowe pěsnje. 1314. Star
- Page 15 and 16:
Namjezne ludowe pěsnje. 15Hdyž su
- Page 17:
Namjezne ludowe pěsnje.17Ja ’zyj
- Page 20 and 21:
20 Dr. E. Muka:Hornjoserbske ludowe
- Page 22 and 23:
22 Dr. E. Muka:Rězakom z Bělčec,
- Page 24 and 25:
24 Dr. E. Muka:Hdźež sy mój luby
- Page 26 and 27:
26 Dr. E. Muka:Čakaj šće lětko,
- Page 28 and 29:
28 Dr. E. Muka:Hdyž druhom’ lubk
- Page 30 and 31:
30 Dr. E. Muka:Bóch zhojeny, bóch
- Page 32 and 33:
32 Dr. E. Muka:18. Wubjerawosć.(Wo
- Page 34 and 35:
34 Dr. E. Muka:Mać jědźeše do K
- Page 36 and 37:
36 Dr. E. Muka:27. Mjetel.(Smol. I,
- Page 38 and 39:
38 Dr. E. Muka:31. Dary.(Přir. Smo
- Page 40 and 41:
40 Dr. E. Muka:Stara mać po dworje
- Page 43 and 44:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 43Wo
- Page 45 and 46:
(Smol. I, p. 23.)Hornjoserbske ludo
- Page 47 and 48:
Z tamneho boka klóštyraSteji murj
- Page 49 and 50:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 4956.
- Page 51 and 52:
Běłom’ njedaj ničo,Tajkoh’ s
- Page 53 and 54:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 538)
- Page 55 and 56:
Hornjoserbske ludowe pěsnje.Město
- Page 57 and 58:
Hornjoserbske ludowe pěsnje. 57Na
- Page 59 and 60:
59Dwě pěsničcy.Z kritiskim přid
- Page 61 and 62:
Dwě pěsničcy. 61potom wot słowo
- Page 63 and 64:
Přinošk k serbskemu knihopisej. 6
- Page 65:
1 (27 w Markusowych textach.)
- Page 105 and 106: W o b s a h.Namjezne ludowe pěsnje
- Page 107 and 108: Štyri rostlinske pomjenowanja.Wuja
- Page 109 and 110: Hišće někotre rostlinskeWułoži
- Page 111 and 112: M. Kósyk: Basnje. 69Přispomnjenje
- Page 113 and 114: Basnje.Lej, prjezy se šćani Nykso
- Page 115 and 116: Basnje. 736. Tři přělnice.Tři p
- Page 117 and 118: Basnje. 7510. Błudny rejtaŕ.Źo j
- Page 119 and 120: Basnje.Cełej mani ga maš přikaza
- Page 121 and 122: Basnje. 79Cuznik pón tak mysli wó
- Page 123 and 124: Basnje. 8113. Na třoch kralach.*)N
- Page 125 and 126: Hyšći křoceń? Ně, ně, ně,Zas
- Page 127 and 128: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 129 and 130: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 131 and 132: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 133 and 134: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 135 and 136: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 137 and 138: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 139 and 140: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 141: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 145 and 146: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 147 and 148: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 149 and 150: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 151 and 152: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 153 and 154: Wo někotrych słowach a twórbach.
- Page 155 and 156: Dr. Pful: Šyldowska rada. 113pak a
- Page 157 and 158: M. Hórnik: Katechismus Jakuba Tici
- Page 159 and 160: Katechismus Jakuba Ticina z 1. 1685
- Page 161 and 162: M. Hórnik: Zacharias Bierling a je
- Page 163 and 164: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 165 and 166: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 167 and 168: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 169 and 170: Zacharias Bierling a jeho knižka z
- Page 171 and 172: Serbske słowa w zapiskach P. F. Ko
- Page 173 and 174: Serbske słowa w zapiskach P. F. Ko
- Page 175 and 176: Kóncowki -eho, -emu, -oho, -omu. 1
- Page 177 and 178: Kóncowki -eho, -emu, -oho, -omu. 1
- Page 179 and 180: Njeporjadne zesłabjenje někotrych
- Page 181 and 182: Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pi
- Page 183 and 184: Hdźe ma so naše „ě“ za Ѣ pi
- Page 185 and 186: Filip Rězak: Hólčkowa słužba.
- Page 187 and 188: Někotre varianty delnjoserbskich p
- Page 189 and 190: Někotre varianty delnjoserbskich p
- Page 191 and 192: Wućahi z protokollow M. S. 149ćic
- Page 193 and 194:
Wućahi z protokollow M. S. 1516) P
- Page 195 and 196:
Wućahi z protokollow M. S. 153Wš
- Page 197 and 198:
Zapis wučenych wustawow a towaŕst
- Page 199 and 200:
I.Wupožčene pjenjezy.Do lutowaŕn
- Page 201 and 202:
Přinoški sobustawow M. S. 159Gilb
- Page 203:
Wobsah.Štyrirostlinskepomjenowanja