Grotowski Institute - Premio Europa per il Teatro

The Europe Theatre Prize (60,000 Euros), a pilot programme
launched by the new-born European Commission - under
Jacques Delors, whose first Commissioner of Culture was
Carlo Ripa di Meana - was inaugurated in 1986 under the auspices
and the support of the European Community, as a prize to
be awarded to personalities or theatrical companies that “have
contributed to the realisation of cultural events that promote
understanding and the exchange of knowledge between peoples.”
The Europe Theatre Prize is recognised by the European
Parliament and the European Council as a “European cultural
interest organisation”. In keeping with these criteria, the first
artist to whom an international jury, led by Irene Papas, awarded
the Europe Theatre Prize in 1987 was Ariane Mnouchkine
for her work with the Théâtre du Soleil. The presentation of the
award to Mme Mnouchkine proved to be a “thrilling and visionary
coup de théâtre”: at the prize-giving, broadcast via Eurovision
from the Greek Amphitheatre in Taormina, the director said she
hoped the barriers that still divided Europe into two separate
blocs would be eliminated, and that she intended to dedicate
her prize to artists in the “other” Europe, then under Communist
rule. At a time when it was becoming increasingly difficult
to produce committed theatre also in the West, the prize allowed
the Théâtre du Soleil to continue to pursue its activities and
research. That same year, the then European Commissioner of
Culture Carlo Ripa di Meana decided to award a special prize to
the Greek actress Melina Mercouri, patroness of the first edition
of the Prize, who had been appointed as her country’s Minister
of Culture, for having succeeded in combining her love of politics
and her profound cultural awareness in her public and artistic
activities. The next edition of the Europe Theatre Prize focused
more intensely and directly on the chosen artist and his way of
working. The prize was given to Peter Brook that year, introducing
a new section that has since become one of the most
characteristic and appreciated features of the Europe Theatre
Prize: an analysis and study of the work of the prize-winning
artist, which that year took the form of three unforgettable days
of meetings, consisting of a memorable improvised dialogue
between Peter Brook and Grotowski, a wealth of personal accounts
and testimonies, video screenings, and demonstrations,
open to the public, given by the eminent director and some of his
favourite actors. The stimulating activities of those three days
History of the Europe Theatre Prize
Historia Europejskiej Nagrody Teatralnej
146
Europejska Nagroda Teatralna (60 tys. euro), pilotażowy
program nowopowstałej Komisji Europejskiej –
z Jacques’iem Delors na czele i z Carlo Ripa di Meana
jako pierwszym Komisarzem Kultury – został zainaugurowany
w 1986 pod auspicjami i z poparciem Wspólnoty Europejskiej
jako nagroda, która miała być przyznawana osobowościom lub
grupom teatralnym, „przyczyniającym się do realizacji wydarzeń
kulturalnych promujących zrozumienie i wymianę wiedzy między
narodami.” Europejska Nagroda Teatralna została uznana
przez Parlament i Radę Europejską za „Europejską organizację
kultury”. Pierwszą artystką, której międzynarodowe jury,
pod przewodnictwem Irene Papas, zgodnie z tymi kryteriami
przyznało w roku 1987 Europejską Nagrodę Teatralną, była
Ariane Mnouchkine za jej pracę z Théâtre du Soleil. Przyznanie
nagrody Mnouchkine stało się „emocjonującym i wizjonerskim
coup de théâtre”: w czasie ceremonii, transmitowanej z greckiego
amfiteatru w Taorminie przez Eurowizję, reżyser wyraziła
nadzieję na usunięcie barier, jakie wciąż dzielą Europę na dwa
osobne bloki, sama zaś pragnęła zadedykować swoją nagrodę
artystom w „tamtej” Europie, znajdującej się wtedy pod rządami
komunistycznymi. W czasie, gdy również na Zachodzie coraz
trudniej było uprawiać teatr zaangażowany, nagroda umożliwiła
Théâtre du Soleil kontynuację działalności i poszukiwań. W tym
samym roku ówczesny europejski Komisarz Kultury Carlo
Ripa di Meana postanowił przyznać nagrodę specjalną greckiej
aktorce Melinie Mercouri, patronce pierwszej edycji Nagrody,
wybranej w swoim kraju ministrem kultury, za udane połączenie
zamiłowania do polityki i głębokiej świadomości kulturalnej w jej
działalności publicznej i artystycznej.
Kolejna edycja Europejskiej Nagrody Teatralnej koncentrowała
się mocniej i bardziej bezpośrednio na wybranym artyście i jego
drodze twórczej. Nagrodę otrzymał tamtego roku Peter Brook;
towarzyszyło temu wprowadzenie nowej sekcji, która stała się
odtąd jedną z najbardziej charakterystycznych i cenionych cech
Nagrody Europejskiej: analiza i badanie twórczości nagrodzonego
artysty przyjęły formę trzech niezapomnianych dni spotkań,
złożonych z pamiętnego, improwizowanego dialogu między
Peterem Brookiem i Grotowskim, bogactwa osobistych relacji
i świadectw, projekcji wideo oraz otwartych dla publiczności
pokazów znakomitego reżysera i niektórych z jego ulubionych
aktorów. Inspirujące działania tych trzech dni udokumentowane
zostały w książce zatytułowanej Gli anni di Peter Brook (Lata Petera