Grotowski Institute - Premio Europa per il Teatro

The name of François Tanguy, born in 1958, is inextricably
linked to his company, Le Théâtre du Radeau [Raft Theatre],
founded in 1977 and which he joined in 1982. Since
1992 they have been based at the Fonderie in Le Mans where
they still work today in pursuit of their unique research, far
from the beaten track, a research that follows the path of art
in the broadest sense of the word. In this sense Tanguy is following
the model of Tadeusz Kantor’s Cricot 2 Theatre, which
had a strong influence on the company’s first productions. But
this is no inferior attempt to take on the succession; on the
contrary it is the recognition of a heritage appropriate to a family
of artists. François Tanguy’s approach quickly made itself
felt, first with Mystère Bouffe (1986), followed by Jeu de Faust
(1987) and Fragments forains (Fairground Fragments, 1989).
From them an ‘underground’ world emerges, fantastic, mocking
– he has a tendency toward ‘philosophical’ humour – in
which bodies search with difficulty to find a shape, to reshape
themselves, while its language is one of mysterious fragments
and sounds. The results of this difficult process of creation
fascinated a good number of spectators from the very start,
some of whom quickly became staunch supporters, though
Tanguy has nothing of the team-player artist who develops a
united following. These broad-brush silhouettes, that grunt
and shake like strange monsters, reveal a universe in process
of creation, uncertain and materialist, secret and captivating.
It is theatre in its pure form, where Tanguy achieves the status
of auteur: in Bruno Tackels’ definition, a ‘writer for the boards’.
From these beginnings he has shown himself as working out a
‘new reality’, a reality of the stage, a reality full of its own fantasies
and at the same time deeply wrapped up in man’s most
primitive fantasies. François Tanguy cannot and would not
want to work other than in a team, researching its human and
artistic reality. This is how he succeeds in achieving a choral
expression that is particularly original, where, as in a chamber
orchestra, the individuality of the soloist is retained while opening
the door to an ensemble performance. An ensemble at
the very limit of coherence, on the verge of collapse, victim of
centrifugal forces which in the final reckoning do not succeed
in breaking it up. One of le Radeau’s pieces is entitled Choral,
and no expression can better define their work. Tanguy and le
Radeau demonstrate the purpose of a choir and the difficulty of
François Tanguy - Théâtre du Radeau, citation
uzasadnienie
60
Nazwisko François Tanguy (urodzonego w r. 1958)
związane jest nierozłącznie z jego zespołem Le
Théâtre du Radeau, utworzonym w roku 1977, do
którego dołączył w 1982. Od roku 1992 zespół ma siedzibę
w Fonderie du Mans, gdzie pracuje do dzisiaj, prowadząc
jedyne w swoim rodzaju poszukiwania, z dala od wydeptanych
ścieżek, poszukiwania podjęte na ścieżce sztuki
w najpełniejszym tego słowa znaczeniu. W tym sensie teatr
Tanguy spotyka tu model teatru Cricot 2 Tadeusza Kantora,
który wywarł zresztą silny wpływ na pierwsze spektakle
grupy. Nie chodzi tu jednak wcale o podrzędny epigonizm,
a wręcz przeciwnie, o uznanie pokrewieństwa właściwe
dla rodziny artystów. François Tanguy bardzo szybko zostaje
zauważony, najpierw dzięki Mystčre Bouffe (Misterium
Komiczne, 1986), a następnie Jeu de Faust (Gra w Fausta,
1987) i Fragments forains (Fragmenty obce, 1989). Wyłania
się fantazmatyczny i szyderczy „podziemny” świat – Tanguy
ma skłonność do „filozoficznego” humoru – gdzie ciała
zaledwie usiłują nadać sobie formę, ustabilizować się, podczas
gdy język sprowadza się do urywków i zagadkowych
dźwięków. Ten trudny poród staje się objawieniem, które od
razu fascynuje wielu widzów – wielu zostanie wkrótce bezwarunkowymi
zwolennikami Tanguy, który nie ma w sobie
nic z unanimisty czy artysty w służbie zbiorowości. Te rysowane
grubą krechą postaci, wyrzucające z siebie burczenie
i podrygujące jak dziwne potwory, odsłaniają wszechświat
w fazie powstawania, nieokreślony, materialistyczny, tajemny
i zniewalający. To teatr w stanie czystym, a Tanguy
zyskuje status autora, w takim znaczeniu, jak ujął Bruno Tackels,
„autora scenicznego”. Od samego początku jawi się
wręcz jako twórca „nowej rzeczywistości”. Rzeczywistości
scenicznej, rzeczywistości widziadeł, zanurzonej zarazem
głęboko w ludzkich fantazmatach. François Tanguy nie
może i nie chce pracować inaczej niż w zespole - nad ludzką
i artystyczną rzeczywistością zespołu. Udaje mu się w ten
sposób zaprezentować wyjątkowo oryginalną chóralną
ekspresję, gdzie, jak w orkiestrze kameralnej, zachowany
zostaje szczególny charakter każdego z uczestników, przy
jednoczesnym podkreśleniu skali możliwości, jaką dysponuje
zespół. Zespół stojący zawsze na granicy spójności,
gotów się rozproszyć, wydany na pastwę sił odśrodkowych,