28.05.2013 Views

download - Paolo

download - Paolo

download - Paolo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Burocrazia e fisco a Napoli tra XV e XVI secolo<br />

id plus cum dicta poena restituet, et punietur extraordinarie criminaliter». Ma anche ai due Riti<br />

della Rubrica XXX Non licet Gabellotis pacisci de exigendo minus de dirictu Curiae (ivi, pp. 565<br />

sgg.): Ritus I «Super hoc continetur in pactis gabellotorum ipsorum capitulum in haec verba:<br />

Cassantes, et irritantes ex nunc, prout ex tunc omnes conventiones, et pacta, facta, et inita, et<br />

inienda per quas, et quae minus esset percipiendum de juribus Curiae supradictis; et pacta, et<br />

conventiones eaedem nullum vigorem obtineant, sed tanquam reprobata, et illicita nullatenus<br />

ob stent, quin totus dirictus, et integrum jus iis, quorum intererit, persolvatur»; Ritus II «Hoc<br />

habuit, et habet interpretationem, ut pacta, et conventiones, hujusmodi non valeant in praejudicium<br />

Curiae, aut licitantium, et augmentantium gabellam; sed in praejudicium paciscentium<br />

valere debent, prout inclytus Rex Carolus Secundus, sicut audivi, et praesens fui, determinavit,<br />

et de claravit in casu Venetorum cum Consilio Sanctae Recordationis Domini Petri de Ferreriis<br />

Can cellarii sui, magnae utique scientiae, et conscientiae bonae, ut de eorum proprio quicquid<br />

minus receptum est, solvi debeat, aut ultra pactum esset exactum usque ad solitum, et debitum,<br />

deceptis praecipue mercatoribus exteris, sarciatur; quos plerumque decipiunt paciscendo cum<br />

eis in minus, ut dictum est, et hoc sive paciscentes ipsi gabelloti per licitationem amoti fuerint,<br />

sive remaneant in gabella, successoribus etiam in gabella praejudicet, quando paciscens partem<br />

haberet, aut teneret in augmentata gabella; hoc ipso praesumpto, quod in fraudem augmentatio<br />

facta fuerit, ad hoc ut mercatores contra pactum initum integraliter exigantur; Itaquod si for san<br />

ab eis per augmentum aliorum, gabella fuerit revocata; teneantur successoribus respondere, et de<br />

eorum proprio computare, sicut si totum jus debitum pacto non inito, exegissent, contra praefatos<br />

paciscentes de solvendo jure non integro, sociis gabellam licitantibus, ut praefertur, praecipue<br />

si forsitan dixerint pactum initum ignorasse, omni jure servato, ut contra paciscentes eosdem<br />

qui socii gabellae reperiuntur cum eis ad sarciendum ipsis damnum, quod incurrerent, propterea<br />

possint procedere, et totum recuperare interesse ipsorum».<br />

1485<br />

Rispettivamente Paola e Fuscaldo (CS).<br />

1486<br />

Cfr. supra, cc. 105v n, 116v e n.<br />

1487<br />

In base ai precedenti riferimenti al registro Literarum Regiarum 3 (cfr. supra, c. 217v) si può<br />

ritenere che la lettera relativa al principe di Bisignano (CS) fosse del febbraio o del marzo 1470. In<br />

quest’anno era principe Luca di Sanseverino. Questi aveva acquistato nel marzo del 1462 la città<br />

di Bisignano e la terra d’Acri (CS) da Ferrante I; il figlio Girolamo gli successe dieci anni dopo. Cfr.<br />

BSNSP, ms. XXVIII C 2, parte I, cc. 10­12.<br />

1488<br />

Maiori (SA).<br />

1489<br />

Era Gregorio Campitello, che restò in carica dal 1461 al 1470. Cfr. ASN, Tesorieri e Percettori<br />

di Calabria Citra e Ultra, 3603: Volume di liberanze per la Calabria; Cassandro, Lineamenti, p.<br />

153; Ferrante, Le formule, p. 30 n. 7; Fonti Aragonesi, XIII, p. 123.<br />

1490<br />

È il magnifico Luise Capo: cfr. ASN, Notamenti 176, all. A, edito in Sorge, Nobili, pp. 184­198,<br />

in particolare p. 186.<br />

1491<br />

Mercogliano (AV), Lentace e Festulari, entrambi nel territorio dell’attuale comune di San<br />

Martino Sannita (BN); cfr. supra, c. 102 e n.<br />

1492<br />

Si tratta di un errore del redattore del Repertorium: si tratta infatti di Guglielmo Sanseve rino.<br />

1493<br />

Si tratta del registro Literarum Regiarum 3, e non Literarum Partium 3. In quest’ultimo, ancora<br />

custodito all’Archivio di Stato di Napoli con la medesima segnatura, non si ritrovano lettere<br />

dirette a Guglielmo conte di Capaccio, e tantomeno a un ipotetico Guido.<br />

1494<br />

Luca Sanseverino.<br />

1495<br />

Capaccio (SA).<br />

1496<br />

Da Colapietra, I Sanseverino, p. 14, sappiamo che il 4 luglio 1458 era duca di S. Marco<br />

Argentano (CS) Luca di Sanseverino, poi primo principe di Bisignano (CS). Egli era figlio di<br />

Antonio di Sanseverino, che già era stato conte di S. Marco, e che aveva abdicato in suo favore.<br />

1497 In quest’anno era conte d’Avellino Giacomo Caracciolo, fratello di Giovanni Caracciolo,<br />

duca di Melfi (PZ), e figlio di Trojano, anch’egli duca di Melfi (Caracciolo Tr., De varietate, p.<br />

93 n. 3). Successe al padre intorno al 1449 (Albino, De gestis, p. 67). Insieme al fratello si ribellò<br />

a Ferrante, e il suo feudo gli fu confiscato (Vitale G., Le rivolte). Nel 1468, infatti, Galzerano de<br />

Requesens comperò dalla regia corte per settemila ducati le terre – tolte a Giacomo – di Avellino,<br />

Santomango (San Mango sul Calore, AV), Candida (Candida, AV) e Chiusano (Chiusano di San<br />

Domenico, AV), ottenendo il titolo di conte d’Avellino (Ricca, La nobiltà, I, pp. 73 sg., 149, 376).<br />

Ancora nel 1485 Giovanni Caracciolo combatté, senza successo, Luise Gesualdo conte di Conza<br />

(Conza della Campania, AV), di parte regia, per procacciare nuovamente a Giacomo la contea d’A­<br />

532

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!