opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

193 1560 SEPTEMB. 194
bora fere dimidia assedisset D. Boquino, atque argumenta
aliquot collegisset et explicasset, mirum quam
deiiceretur adversarii inanis confidentia, adeo per-
8picue apte et graviter negotium velut in transcursu
explicabat. Quum igitur animadverteret Stoesselius
se teneri medium et nonnisi contumeliosum sibi
fore di8putationi8 exitum si Erastus moderari pergat,
coepit queri non stari pactis convenus, se ex
pacto cum uno Boquino esse commissum, quamvis
antea consensisset Saxo ut argumenta repeteret
Erastus. Id quum Erastus graves facti sui causas
reddidisset, non potuit obtinere a Stoesselio ut pergere
ita liceret, et ut arte eum removeret Stoesselius
recepit, se finita cum Boquino disputatione
cum Erasto congressurum. Erastus clare repetita
hac promissione earn recepit, et ad praestandum
cohortatus Stoesselium a repetitione argumentorum
abstinuit. Saxo enim suspicatus exitum disputationis
fore sinistrum simpliciter et continuo remotum
volebat Erastum. Adeo se gesseratbene hora illa dimidia.
Postea vèro fefellit Stoesselius fidem publice
datam, duas obtendens rationes coram principibus
et tota concione, tum quod Saxo nollet secundam
disputationem, tum quod ipsemet nolit disputare
cum medico sed cum theologo. Erastus, etsi valde
erudite et graviter ista dilueret, nihil tarnen potuit
obtinere. Itaque post habitam modestam et gravem
contestationem verae doctrinae per medium agmen
est egressus. Utinam vir ille totum se abderet sacris
Uteris, ad quas propendet eius zelus, sed nescio
quo pacto vix medendi vocationem audet relinquere,
neque reliqui collegae senatores ecclesiastici tarn
sunt cordati ut eum extrudant in messem, licet
maxima et paene incredibili ministrorum penuria
laboremus, ipse vero incredibili dexteritate polleat.
Ausim dicere Grermaniam paucissimos habere tantae
doctrinae et prudentiae viros theologos.
Hie autem praeeipuus est totius disputationis
fruetus quod clementissimus prineeps Elector puram
doctrinam didicit penitius introspicere et ad earn
conservandam ac tuendam factus est confirmatior.
Hie fruetus certo nobis constat per Dei gratiam,
qui dignetur ei benedicere magis ac magis ad amplificationem
regni Iesu Christi. Post habitam disputationem
coeperunt volitare libelli famösi etiam
adversus prineipem conscripti. Unus ex sparsoribus
est deprehensus, aulicus concionator Othomarus,
homo impuru8 et qui multum obfuit veritati. Is
aliquamdiu detentus fuit in custodia, nunc deiectus
de munere concionandi. Pastor urbis thraso audacissimus
et perniciosus ecclesiae insanivit aliquot
men8ibus debacchando in Zwingliwm, in te et alios
pios ministros. Is eiectus est a principe estque
nunc Wormaciae, ubi omnes habet sibi similes.
Pastor ille suos habebat hortatores quorum poena
non longe abest. Habemus adhuc très diaconos in-
Calvini opera. Vol XVIU.
doctos et crassos: ii utcunque coguntur iam tacere,
non plane tarnen, sed subinde redeunt
ad ingenium. Eorum conciones tarn sunt scurriles
quam ineptissimorum monachorum, tam frigidae
quam quae maxime. Et licet valde exacerbati sint
civium animi ob eiectum pastorem audacissimum
hominem, et nolint plerique audire duos concionatores
urbanos qui pure sentiunt et docent, Ioannem.
Matthaeum et Panthaleonem, 10 ) speramus tarnen fore
brevi ut sedatis animis liberemur etiam a reliquis
monstris quae veluti minores deos non ita magni
facit populus ut loquacissimum illum suum Mercurium,
pastorem seil.
Sparsus est rumor Heydelbergae ante menses
aliquot me fore pastorem. Puto non aliunde quam
ab ipsomet pastore ortum esse: itaque in tantam
me vocavit invidiam ut aeque fere plerisque civibus
Heydelbergensibus sim exosus atque papistis Trevirensibus.
Studiose omnes monuit publice et privatim,
diligenter sibi caveant a seductore iuventutis,
quae praeficienda est ecclesiis Palatinatus: falsum
prophetam post suum discessum conscensurum esse
pulpitum, quia donis sit instructus ad commovendos
homines. Mira id genus alia. Ita ut vel mei discipuli
intellexerint ista in me dirigi tela. Ego vero scio
nunquam unum generalem pastorem tantae ecclesiae
in posterum praeficiendum esse: sunt enim reliquiae
papatus et quidem perniciosae, neque ego in nie unquam
tantum onus essem recepturus. Actum est
aliquando obiter mecum de suscipienda lectione
theologica publica, ll ) quum aliunde professons
habere nequeant. Sed repugnabit fortasse universitas.
De concionando adhuc mècum actum est nihil. Videntur
mihi ita velle partiri, ut singulis septimanis
habeam lectiones latinas in schola et concionem
unam aut alteram in templo, ita ut munus meum
non tarn pastoris quam doctoris munus sit futurum.
Quod si ita vocer, ad* id debeam suscipere, optarim
ex te cognoscere. Nollem etiam alia conditione
suscipere quam si princeps et senatus ecclesiae consentant
in constitutionem disciplinae ecclesiasticae, 12 )
cuius leges atque formulam obnixe rogo ut ad me
mittas proximis nundinis Argentinensibus, circa
diem Martini, si per occupatioues tibi liceat. Senatum
scio eo propendere, sed plerique non videront
rationem constituendae disciplinae. Cupio etiam
scire, quum urbs Geneva ampla sit et frequens, ecquem
habeatis ordinem in visitandis aegrotis et
examinandis singulis. Initio certe disciplina con-
10) Quem Flanckius V. 2. p. 370 tam antea dimissum
dicit, nisi de alio quodam sermo sit [nam Struvius plures
huius nominis producit p. 81. 83. 307), vel ipse fatlatur.
11) A. 1561 factus est professor locorum communium, at
paulo post pastor. {Haute, Univ. Hdlb. II. 69. Struve p. 111.)
12) Prid. Id. Aug. Elector reformationetn ex mente
Calvini decreto sanxerat. (Seisen, 109,- Struve, 105.)
13