opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

25 1560 MART. 2G
a Lasco die 8. Ianuarii ') in hoc anno praesenti ex
hac vita emigravisse, et nos quasi orphanos in magno
moerore reliquisse, quum propter alias causas, tum
maxime propter hoc quod causam illam cum Stancaro
propter morbum continuum non finierit. Quare
hie vestra opera erit opus, ut nos contra hunc virulentum
hominem iuvetis, sed amplioribus scriptis
quam nunc per Sebastianum 2 ) fecistis, qui non credit
a vobis ilia scripta exivisse, et mirabiliter calumniatur
quasi nos vestro nomine ilia edidissemus.
Quid, inquit, illi boni viri ita breviter scriberent?
Ex nostris (quamvis etiam et nostri vix erant) duo
sunt tantum in Russia, sed non postremi nominis,
qui Stancari fautores et promotores sunt, praeter
aliquos alios papistas qui quondam etiam nostri erant,
sed adorato Satana deflexerunt et nunc se illi iterum
adiungunt, ut medium quoddam inveniant inter
nostras et papae ecclesias. Pro qua re etiam
certo scimus Vergerium 3 ) in Lithuaniam ad Palatinum
Vilnensem, qui regis nostri intimus amicus
est, per Germaniam, non Poloniam, nunc profectum
esse initio Ianuarii huius anni. Et hactenus istic
manet. Scripserat enim ille episcopus Iacobus
Uchanius ex Gedano piae memoriae D. a Lasco,
quod is Vergerius fuerit apud eum: sed non potuit
ex eo intelligere causam propter quam Vilnam
proficiscatur.
Accepimus nunc etiam literas post obitum D.
a Lasco ad eum ipsum ab episcopo Londinensi 4 )
ex Anglia scriptas, in quibus aperte contra Vergerium
invehitur, propterea quod propter ipsius varias
et astntas praxes Augustana etiam istic confessio
recepta et publicata sit, cum toto aaronismo illo vel
potius mascaronismo veteri. Non sine causa hie
bonus vir, si diis placet, non ivit per Poloniam,
ubi nostros seit et novit qui ilium iam diu monuerant,
quum haec audirent, ne cum tali legatione in
Poloniam veniret. Sed tarnen et nunc in Lithuaniam
ad eum scripserunt ne hoc faciat. Vix tarnen
puto eum pariturum sanis monitionibus. Quare et
rogo et hortor, viri fratres, ut nos precibus ad Deum
opera 6 ) ad eos quorum interest iuvetis, ut ab huiusmodi
pestibus nos Deus praeservet, videlicet Stancarianismo
et ilia alia religione quae omnem disci-
3168. 1) Scnpserat pritnum Februarii. Octavam Ianuarii
habent etiam Salig II. 631. KrasinsJci p. 110. Vita Bullingeri
in Misc. tig. II. 68. Alii aiium diem: Bertram p. 408
Calendas Jan. Idus vero: Bartels p. 71 autore Begenvoheio
et Adami Vit. p. 11. Denigue Lubieniecius rem in dubio relinquit
dieens: A. 1560 ineunte Finczoviae obiit.
2) Peehium, Lasei famulum saepius laudatum.
3) Epistolas mense Febr. ab eo Chaunae (Kowno) et
Vilnae scriptas ad Albertum ducem Borussiae, habet Sixtus
p. 542. 545 cf. 439.
4) Bonnero dimisso d. 21. Dec. successerat Edm. Grindal.
(Weber I. 2, p. 366.)
5) sic.
plinam post tergum proiioit. Monendus autem esset
inprimis illustrissimus D. Palatinus Vilnensis
publicis vestrum omnium Uteris ut in suo ducatu
conformitatem doctrinae et caeremoniarum cum Minoris
Poloniae et Russiae ecclesiis retineret et promoveret,
et Régi ut idem persuaderet, ne ex universal!
una fiant particulates ecclesiae, in uno praesertim
regno, sub uno principe. Deinde necessario
monendi etiam videntur illi, publicis etiam vestris
uteris, quicunque se partibus Stancari adiunxerunt,
ne pergant in re pessima ad malum ecclesiae et
reipublicae: praesertim hoc illi faciant quorum scripta
pro defendendo suo errore accipiunt, quemadmodum
locum quendam in Harmonia tua, clarissime D.
Calvine, item alium ex commentaries epistolae ad
Romanos D. Petri Martyris, et quendam etiam
ex commentariis D. Bullingeri. Sed maxime ex
Bucero affirmant suum errorem, propterea quod non
vivat et nesciat Be defendere ab ipsorum iniuria.
Sed vos, qui ex Dei gratia superstates adhuc estis,
defendite TOS, et nos vicissim, ab istis daemonibus.
De episcopo illo Cuiaviensi 6 ) scietis quod Dominus
multum in eo effecerit vestris illis per me
ad eum datis uteris. Nam et in comitiis regni
aperte loquutus est pro evangelio, et paulo post
Romam a pontifice Uteris citationibus * evocatus pon
ivit, imo respondit duobus libellis, quorum alter est
quasi commentarius illius citationis papalis, alter
vero provocatio et appellatio a iudicio papae ad
concilium generale Tel nationale. Hos scriptos misit
Oracoviam legato papae, ubi tunc in media peste
mansit, et paulo post mortuus pridie aut circiter
ante mortem ipsius papae Pauli IV. Eosdem misit
Regi et primariis senatoribus, et idem quod scripsit
prius publice in sua episcopali ecclesia coram
toto suo clero protestatus est. Tandem ex Ouiavia
discessit in Pomeraniam, Gedanum usque, quia istic
tutior manet inter Luteranos. Gedanum autem
est ipsius dioecesis. In Décembre autem dederat
Rex ad eum literas ex senatus consulto, quarum
haec summa erat ut vel papae reconcilietur vel
epi8Copatum relinquat. Ille vero respondit, se velle
potius extrema quaeque pati quam papae reconciliari,
quem Baalem nominat et eius ecclesiam
Sodomam: nolle igitur se dicit flectere genu
coram ipso Baale, nee velle reverti Sodomam, licet
me nondum, inquit, ita iustum sentiam, ut tunc
fuit Loth quum Sodomam non est reversus. Quantum
vero ad aliam rem, de relinquendo episcopatu,
ait se iam hac in re provoeavisse ad concilium, et
si hoc non sufficit, habere se literas regia« super
earn rem dicit, quae si aliis firmae sunt et sibi armas
futuras esse arbitrator. Hactenus rex non re-
6) Uchanshio (#.2983 et 3002). An recentiores missae
sint literae neseimus.