opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

43 EPISTOLAE 3176-3178 44
que ieu entendu cela ie consultay avec M. de Viliers
et son frere si ie debvois donner jusque audict
lieu d'Angleterre qui furent davis que non pource
que luy mesme M. de Viliers faisoit son compte de
partir le lendemain qui estoit le xxvi e . dudict mois
pour si en aller auquel ie donnay toutes les letres
que mavies données et ne fay doubte qui ne les
luy face aussi seurment tenir comme si moy mesme
les y eusse portées.
Monsieur cest une chose que ieusse grandement
désirée et le desireray toute ma vie de faire service
tant a vous qua Mr. de Secliel s ) et asseurement
il na point tenu a moy en cecy mais nostre
bon Dieu auquel et duquel despend toute sagesse
y a bien pourveu par un aultre moyen que les
nommes neussent peu penser, lequel ie supliray
après mestre treshumblement recommande a vostre
bonne grace qui vous dirige et gouverne par son
sainct esprit affin que puissiez telment ministrer
au troupeau qui vous a commis que ce soit a son
honneur et gloire et a ledification de son église.
De Coussy en Laonnois ce V. dApvril.
Vostre serviteur et entier amy
De Cuviller.
3177.
DATHAENUS CAL VINO.
Graviter notât quamvis dbloguente Glauburgo
colîegam. JEmdensis ecclesiae a Lutheranis vexatae
tristem coiiditionem depingit.
(Ex autographe) Cod. Gcnev. 112, fol. 110.)
Clarissimo et praestantissimo viro D. Iohanni Calvino
ecclesiae Genevensis ministro et pastori fidelissimo
domino et praeceptori suo observandissimo
Genevae.
S. P. Olarissime vir, praeceptor observandissime,
literae tuae Idibus Martii scriptae *) mihi
sunt redditae: quibus nihil mihi potuit contingere
gratius. Quod vero de Mensone Popio 2 ) mihi imperas
alacri animo exsequar, cui me hactenus ad
omne amici obsequium et officium praebui promptissimum.
Porro ultro amicissimis Uteris tuis provocates
gestit animus libère et copiose certa quae-
3) Aurait-il été à Genève à cette époque?
3177. 1) deperditae.
2) N. 3112.
dam capita tibi proponere. Sed quum iam hoc
nundinarum tempore negotiis obruar, brevius absolvere
cogor.
D. Ioannem Glaubergum quam potui officiosissime
tuis verbis salutavi. Qui quum posteriorem
epistolii tui partem audiret, rogavit num quid esset
arcani? Quod quum negarem, oravit ut sibi
totas literas legendas cum otio relinquerem. Hoc
etiam feci. Postridie restituens mihi literas dixit:
D. Calvirms nonnihil accusât D. Franciscum, 3 ) cuius
si fortassi8 excusationes audivisset aliter sentiret.
Ego respondi: Olarissime domine, ne cogites D.
Calvinmn praecipitare judicium suum : nam non iam
primum didicit Franciscum cognoscere, illum enim
ante decennium cognovit: neque ego etiamnum causam
ipsius ullo modo probare possum, sed quum
declaret se incorrigibilem Dei iudicio hune relinquendum
puto etc. Quibus ita breviter dictis ad
alia dilapsi sumus. Ita detinentur huius boni viri
adhuc oculi Franciscana hypocrisi et adulatione fascinati,
ne dolosam hanc vulpeculam cognoscat. Caeterum
quanta sit hominis illius impudentia nullus
facile dixerit. Nonnulli 4 ) boni viri, qui hactenus
coena dominica abstinuerunt propter contentiones,
pertaesi tandem modos omnes tentarunt, dissimulantes
plurima, communicandi coenae dominieae:
sed nescio quid non excogitet ut pios iniustis accusationibus
gravet, et quasi indignos a coena cum
ignominia excludat. Sic abeunt omnia in deterius,
dum sibi omnia licere impune intelligit. Sed, ut
nuper vaticinatus es, dabit haud dubie se ipsum
praecipitem: quod ut vel brevi fiat, vel ut mature
ad meliorem mentem reducatur, Deum obtestor.
Ecclesia Embdensis miris modis iam affligitur.
s ) Magistratus ecclesiàs bene constitutas nèscio
quo consilio aut metu motus turbat. Papisticae
caeremoniae semel abolitae revocantur, ut inter maritimas
illas et Phrysicas ecclesiàs sit consensus.
Nordanam ecclesiam, cui praefuerat Micronius, 6 )
iam Lutheranus quidam invasit, qui quod alii magnis
laboribus aedificarunt demolitur. 7 ) Itaque ministri
Emdani ad me scripserunt consilium et sententiam
ecclesiae nostrae hac de re audire cupientes,
ac orarunt ut easdem quaestiones collegio et coetui
3) Perruceïlum. Mireris Dathaenum in sua kurtzen und
warhafft. Erzehlung 1563 (Frankf. Bel. Rndl. 11. BeU. 127)
de his eeal. GaUicanae dissidiis inter Mum, Hoïbracum et
Quercetanum omnino tacuisse.
4) De his in Frkf. Sel. Hndl. nullum exstat documentant.
5) a Lutheranis puta. Calvinistae tarnen suant ecclesiam
et confessionem iutati a. 1571 constitutionem presbyterianam
denuo sanxerunt in Synodo Emdensi. (Goebel, chr.
Leben in der rheinischen Kirche I. 408.)
6) a. 1559 peste absumptus.
7) nempe quam Lascus instituerai prophetiam q. v.