opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
155 EPISTOLAE 3231—3232 156<br />
bendas et coniunges cum Uteris Theophili,<br />
cui scribo nee illas mittere. 1S )<br />
Oro socrum ut scribat et consoletur<br />
solitudinem. Mittat etiam aureos 30.<br />
vel 40. quos in itinere reddam.<br />
3232.<br />
OALVTNUS RADZIVILIO.<br />
Dedicatio novae editionis Commeniarii in Acta<br />
Apostolorum.<br />
(Ex edit. Genevensi ap. Io. Orispinnm 1560. fol. Quae simpliciter<br />
ex priore editione descripta sunt typis cursivis expressa<br />
leges.)<br />
Illustrissimo Principi D. Nicolao Radziwil duci in<br />
Olika Palatino Vilnensi Magni ducatus Lithuaniae<br />
supremo Marsalco et Archicancellario etc. D. opprime<br />
observando Io. Calvinus.<br />
Quod Regum nomina, quibus hos commentarios<br />
dicaveram, l ) induxi, ne in crimen levitatis apud<br />
quosdam imperitos mutatio incurrat breviter reddenda<br />
mihi ratio est. Nam quum et patris mortui<br />
memoria vencrationem quam meretur apud me retineat<br />
et filium qua decet observantia colam, eorum<br />
tarnen nomina in hac secunda editione expungere<br />
me coegit quorundam importunitas, qui dum vesano<br />
in me odio perciti metuunt ne quid mois scriptis<br />
gratiae conciliet regum maiestas, illis vehementer<br />
displicuisse iactant, 2 ) nomen suum doctrinae de sacramentis<br />
quam improbant fuisse admixtum. Id<br />
verum sit neo ne in medio relinquo. Neque vero<br />
mea interest, quando neque privatum lucrum neque<br />
favorem mihi captavi. Bed quia indecorum ac turpe<br />
mihi esset, scripta <strong>quae</strong> satis multos reperiunt voluntaries<br />
lectores invitis obtrudere, palam nunc facere<br />
<strong>opera</strong>e pretitim fuit, nihil unquam minus mihi<br />
fuisse in animo, sed plus sperasse humanitatis quam<br />
expertus sum. In eo certe nihil esse offensionis<br />
potest si ab eorum, qui mea officia fastidiunt, contemptu<br />
me subducens suis quas appetunt et quibus<br />
se oblectant delitiis frui patior.<br />
Te vero, Illustrissime Princeps, non abs re de-<br />
13) supple: potui.<br />
8282.1) N. 1607. 1901.<br />
2) Cum rege Daniae commercium epistölicum habëbat<br />
Westphalus, per quern et Sturmius suas lüeras «idem transmisit.<br />
legi quem dnobus subrogarem: quia et te dignissimum<br />
existimo cuius nomen in spirituali templi<br />
Christi aedificio appareat, neque metuo quin eadem<br />
benevolentia, quam erga me humanissimis Uteris<br />
declarare gravatus non es, librum quoque meum<br />
prosequaris. Sed omisso nunc privatae benevolentiae<br />
respectu in altero immorabor. Adde quod sermonem<br />
cum altero prius habitum iure optimo ad<br />
te accommodare licet. Nee vero praeclaras virtutes,<br />
quibus summa tibi autoritas et singularis gratia<br />
apud serenissimum Poloniae regem parta est, celebrare<br />
hoc loco propositum est. Magis inclinât animus<br />
ad exhortationem, cuius hue spectabit summa<br />
ut qua alacritate initio amplexus es puram evangelii<br />
doctrinam, quam strenua animi magnitudine hactenus<br />
verum Dei cultum asserere conatus es, eadem<br />
ad extremum usque constantia hunc cursum prosequaris.<br />
Rarae quidem virtutis fuit, quum scires<br />
apud multos nihil magis esse exosum ingenua professione<br />
liberoque studio pietatis, simul tarnen ac<br />
tibi illuxit evangelii Christi Veritas, nomen dando<br />
non dubitasti illorum in te odia provocare. Nee<br />
parum laudis merentur <strong>quae</strong> fovendis augendisque<br />
ecclesiae primordiis officia impendere non desiisti:<br />
licet passim minime plausibilis apud nonnullos proceres<br />
plurimum invidiae tibi haec sedulitas conflaret.<br />
Sed quia non minus arduae difficultates tibi<br />
restant, animum ad eas superandas, donee extremum<br />
actum compleveris, subinde colligere <strong>opera</strong>e pretium<br />
est: et eo quidom attentius, quod multi principes,<br />
quum videant foede corruptum ecclesiae statum, remedia<br />
tarnen nulla tentare audent: quia in malis<br />
ex vetusta et tranquilla possessione pellendis quod<br />
metuunt ex novitate periculum eos ab officio retardât<br />
et impedit. Alii absurdum et stultum esse existimant<br />
morbos insanabiles attingere. Alii nes.cio<br />
qua pravitate omnem correctionem refugiunt et exhorrent.<br />
Yerum de obstaculis <strong>quae</strong> te circumstant<br />
apud te, cui plus satis cognita sunt, disserere supervacaneum<br />
foret. Quoscunque tarnen insultus tibi<br />
ingerat Satan, et quibuscunque te pugnis ac certaminibus<br />
exerceat, nefas est in hac sacra militia,<br />
quam sub Christi vexillo professus es, unquam fatigari.<br />
Porro, 3 ) quamlibet sis per te voluntarius felicem<br />
propensi studii cursum subsidio hoc, quod tibi per<br />
manum meam Deus offert, iuvari ac provehi neque<br />
grave, ut spero, neque inutile tibi erit. Quoties sursum<br />
ac deorsum volvi res in mundo videntur, nulla<br />
stabiliendis conscientiis aptior aut solidior fultura inveniri<br />
potest quam ubi Christi regnum, quale nunc<br />
cernitur, ante oculos nobis ponentes, <strong>quae</strong>nam ab initio<br />
ratio eius et natura, qualis status eius et conditio<br />
fuerit reputamus.<br />
3) N. 1607, pag. 293.
Change language